算額(その1606)
長野県須坂市 とある廃寺 元治元年(1864)
深川英俊,トニー・ロスマン:聖なる数学:算額,森北出版株式会社,2010年4月22日.
キーワード:直角三角形,円弧,正方形,最大値
#Julia, #SymPy, #算額, #和算, #数学
直角三角形の中に円弧を描き,頂点が円弧と斜辺に接する正方形を容れる。股が一定のとき,正方形の一辺の長さは鈎の長さに応じて変化する。正方形の一辺の長さが最大になるのはどのようなときか。
鈎,股をそのまま変数名とする。
正方形の一辺の長さを a, 左下の頂点の座標を (x, 0)
とおき,以下の連立方程式を解く。
include("julia-source.txt");
# julia-source.txt ソース https://blog.goo.ne.jp/r-de-r/e/ad3a427b84bb416c4f5b73089ae813cf
using SymPy
@syms 鈎::positive, 股::positive,
x::positive, a::positive
eq1 = (股 -x - a)^2 + (鈎 - a)^2 - 鈎^2
eq2 = a/x - 鈎/股
res = solve([eq1, eq2], (a, x))[2] # 2 of 2
(股^2*鈎/(股^2 + 2*股*鈎 + 2*鈎^2), 股^3/(股^2 + 2*股*鈎 + 2*鈎^2))
# 正方形の一辺の長さが最大になるときの鈎
ans_鈎 = solve(diff(res[1], 鈎), 鈎)[1]
ans_鈎 |> println
sqrt(2)*股/2
# 正方形の一辺の長さの最大値
res[1](鈎 => ans_鈎) |> simplify |> factor |> println
股*(-1 + sqrt(2))/2
鈎 = 股*√2/2 のとき,正方形の一辺の長さは最大値の「股*(√2 - 1)/2」を取る。
# x 正方形の位置
res[2](鈎 => ans_鈎) |> simplify |> factor |> println
-股*(-2 + sqrt(2))/2
股 = 10 のとき,鈎 = 7.07107; 正方形の一辺の長さ = 2.07107 である。
function draw(股, more=false)
pyplot(size=(500, 500), grid=false, aspectratio=1, label="", fontfamily="IPAMincho")
鈎 = √2股/2
a = 股*(√2 - 1)/2
x = -股*(-2 + sqrt(2))/2
θ = atand(股/鈎)
@printf("股 = %g; 鈎 = %g; 正方形の一辺の長さ = %g\n", 股, 鈎, a)
plot([0, 股, 股, 0], [0, 0, 鈎, 0], color=:green, lw=0.5)
plot!([x, x + a, x + a, x, x], [0, 0, a, a, 0], color=:blue, lw=0.5)
circle(股, 鈎, 鈎, beginangle=270 - θ, endangle=270)
if more
delta = (fontheight = (ylims()[2]- ylims()[1]) / 500 * 10 * 2) /3 # size[2] * fontsize * 2
hline!([0], color=:gray80, lw=0.5)
vline!([0], color=:gray80, lw=0.5)
point(x, 0, "x", :blue, :center, delta=-delta)
point(x + a, 0, "x+a", :blue, :center, delta=-delta)
point(x + a, a, " (x+a,a)", :blue, :left, :vcenter)
point(x, a, "(x,a)", :blue, :right, :vcenter)
point(0, 0, "0", :blue, :center, delta=-delta)
point(股, 0, "股", :blue, :center, delta=-delta)
point(股, 鈎, "(股,鈎)", :blue, :right, :bottom, delta=delta/2)
ylims!(-5delta, 股 + delta)
end
end;
draw(10, true)