古い記事：自分用メモ

　最近、2005年の古い記事を幾人かが読んでいくださっていることに気付いた。15年前、私はなにを書いたのでしょう？訪ねてみたら、今の自分に必要かと思えることが書いてありました。詩についてです。

　詩を書きたいと思う。そのためにここにメモしておくことにしました。

https://blog.goo.ne.jp/glimi/e/0507b999ec19809920ad2890d48622e0
　

単語：traŭbo

前回の音読中に引っかかった単語です。実はこんな文に出会ったのです。
…super la traŭboj de la akaciaj floroj
エスー日辞典エスペラント学会出版では：vinbero ブドウ、ブドウの実(粒)。
上記のエスペラントを日本語に訳すと：アカシアの花のブドウの実の上方に。

大学書林のエスペラント辞典では：ブドウの房。➡grapolo
Grapolo: （アカシア、リラの花。ブドウ、スグリの実）の房、総状花序。と、書かれています。
上記を訳すとアカシヤの花房の上の方に

ついでにエスエス辞典も調べました。
ＰＩＶ(2002年版)traŭbo＝vinberoj
PV (1971年版：1933年版のコピー)本文には載っていないがヴァランギャン編纂した付録に載っています。traŭbo・ Grapolo

ＰＩＶもＰＶも出版社は同じです。訂正したのでしょうか？ 辞書が頼りの学習者にとって辞書が命です。

Fari Fajron: el Norda Odiseano kaj aliaj rakontoj de Jack London

　購入したのは1990年代。とても読みやすい本と勧められて購入したものの途中で挫折。理由はneologisimo（新語）と普段あまり使わない詩のための言葉が多用されていたこと。neologismoの説明は巻末に書かれていたものの索引を見るたびに文の流れがそがれてしまうように感じた。今度は最後まで読もうと再度読み始めた。

　アラスカの氷原を行く男の物語である。マイナス50℃の世界を無謀にも一匹の犬を連れて旅をする。男の凍死への恐怖とあきらめ。犬との心理的駆け引き。切羽詰まった男の心理状態が心細かに描かれたスピード感にあふれる物語でした。ただ、新語や普段使わない単語を調べるために中断されることが多く18ページ読むのに8晩ほどかかった。目の下に湿疹ができ苦しんでいるとはいえ、この本一冊読み終えるのにどれほどの時間を要するのでしょう。訳者は男の目まぐるしい心理的動きを表現したくて新語を使ったのだろうが、普段の単語でもこのスピード感は描けたのではないかなと感じてしまった。

面白い表現

本を読んでいると時々、面白いこれは文を書く時に使えるという表現に出会います。時々ノートするのですが日常的に面白い表現に出会うはずが無くそのうち紛失してしまいます。思い出してその表現に似たものを使ってみると友人たちに怪訝な顔をされます。どこかで読んだと云っても全く説得力がありません。
　パソコンに記録しておくという単純なことをどうして考えつかなかったのでしょう！

　この一ヶ月ほどの間に出会ったものを書いてみました。もしかして興味がある方もおられるかとブログに書き込みました、というより自分のためです。

Faktoj kaj Fantazioj p. 297
‘Kio estas Oĉjo?’ 初めてあった人に声をかけた。
Oĉjo　 PIV : karesa nomo de onklo, uzata ankaŭ inter amikoj. 日本語のおじちゃん、お兄ちゃんに使える！

Faktoj kaj Fantazio p.313
“Ho, ve, ve, ve, aj ve-ve-ve-!” 　恐怖と嘆きの表現
〈同じ本なのに会話の‘と“が統一されていない。〉

Faktoj kaj Fantazio p.314
“Mara... e ... fiŝinjo” njoの使用例

子どもの遊び

　昨日Ｍが洗濯バサミを4個見つけました。それで四角形や三角形を作って遊んでいました。おばあちゃんもできるかと云ってきたので洗濯ばさみを使っての遊びが始まりました。しまいには数を数えながらの投げっこです。3歳半ぐらいの時はボールを投げる時など全力で投げるので思わず身をかわしていたのですが、今回は上に放るようにして優しく投げていました。これも成長の証です。所がこの単純は遊びが終わらないのです。Ｔは初め眺めていましたが、そのうち投げ合う洗濯バサミの下に入りこんだり出たりして、一緒に笑っていました。昨日8カ月になったのですが一緒に遊んでいるつもりのようでした。大人がテレビを見ている中で延々と帰宅の途につくませ続きました。
　10月にドイツ組が来た時のことを思い出しました。息子の妻Ｂの両親は魚よりお肉がよかろうと焼き肉店で会食しました。ＨとＭは食べ終わるとジャンケン遊びを始めました。Ｍはラオスから帰って一月ぐらいでしょうか。日本語をすっかり忘れていました。Ｈはまだ日本語が得意ではありません。二人が共通に知っている言葉は『ジャンケンポン』『よし』『勝った』くらいでした。ジャンケンポン。勝つと勝ったと言いながら手をあげて頭の上に丸。負けると胸の前で両手で×印。これを延々と繰り返し、はしゃぎ、笑い楽しんでいたのを思い出しました。
　子どもは高価な道具がなくとも感覚で遊び、遊びながら人との協調性などを学んでゆくのでしょう。遊びの時は言葉も道具もそれほど重要ではないようです。

　菊の花：夕べは86歳の姉が収穫し送ってくれた菊の花を食べました。冷凍にしていたものです。解凍すると黄色が茶色に変色し見た目はあまりきれいではありませんでした。でも、味と香りはとても良かったです。変色させない冷凍の仕方はないでしょうか。

新年おめでとうございます！

　2015年を振り返ると本当に忙しい一年でした。息つく暇がないほどという表現がぴったりであると思えたほどでした。今年こそ余裕のある生活がしたいのですがそれも夢のように思えます。

　昨夜は息子家族も来て共に大晦日の夕食をとりました。Ｎは台所で働く気で張り切っていました。彼女は料理が好きなのでます。一人で同時にいろいろとすることに慣れている私はうまく指示で来ません。とにかく大方彼女に任して私は助手として働きましたがうまくいったかどうか?!
　手巻き寿司用の刺身は切り身がどれも小さくて一度に二切れ載せるほどでした。でも本人はとても満足したようで気持ちよく頬張っていました。Ｔが寝ている間息子は一人で見守っていて遅れて食卓につきました。はじめて日本に来た頃は家族一緒に食べるのを遠慮していいるので私が取り分けて上げていました。面倒なので自分で取らないと無くなるよと私に言われ初めはおずおずと自分で皿に取っていたＮでしたが今は先に食べています。それはそれで良しと思っている私です。

　疲れて早寝して真夜中に起きたら留守電のランプがついていました。ドイツからのあいさつでした。息子の妻Ｂの声もありました。彼女が電話に出たのは初めてなのです。昨年は息子家族が来日しただけでなく彼女の両親も時を合わせてやってきたのでした。彼らをも歓迎したのでＢとの距離が縮まったのかもしれません。人が親しくなるには時間がかかるものですね。

　明日は夫の誕生日です。81歳!おたがいに大禍無く過ごしたいものです。

　本年もよろしくお願いします。

パン

　最近暑い日が続いています。機械任せで焼いていたパンの味が落ちてきました。昨年は機械で練るだけにして後は自分流に焼けばと思いつつ捏ね粉の温度が上がらないように氷を入れてしのいだのですがやはり手焼き風を試してみることにしました。

　こねた後第一次発酵は機械の中で、その後成形して2時発酵し焼いてみました。

　いつもの角型パンで2個作りました。長さ20センチほどです。写真の上の方は私が試食したので短くなっています。とても美味しく出来ました。本も見ずに昔焼いた記憶だけで焼きましたが形もまあまあです。今日は4分割しました。中の具が多いので切った時にこぼれてこないかが心配です。ですが、機械は気温などお構いなしに設定通りの時間でことを勧めます。多分経験や勘を生かした方がうまく行くのでしょう!

　昨日買い物に行ったらばったりと姪に会いました。兄のこと弟のこと息子のこと話すことはいっぱいあったので近くの丸亀うどんに誘って食べながら情報交換しました。連休後彼女は父親の看病のため田舎に行ったのですが、父親はペースメーカーを入れたら疲れると云いながらジャガイモの植え付けをしていたそうです。

　昨日はケアマネージャーからメールを頂いたそうで・・・。術後の経過観察で診察を受けたら『働き過ぎです。もう少し休養しなさい』と医師に言われていたそうです。今まで動けず筋力が弱っているのについつい働いてしまうようです。それにしても心臓の働きが安定するとそんなに意欲が湧く物なのですね!

Provo 2

　　Ĉambreto de libroj

　Eta librejo estis en la unua etaĝo de tiu domo. La pordo de la ĉambreto frontis al senluma koridoro kaj ĉiam fermiĝis kvazaŭ ĝi rifuzus eniranton. Ĝi estis la plej modesta kaj kvieta loko kompare kun aliaj ĉambroj de la domo.
Kiam oni malfermis grince masivan pordon el kverko, antaŭ tiu staris altaj librobretoj laŭ tri muroj ĝis la plafono, kaj sur ili arogante okupis diversaj libroj. Apud malnovaj ĉinaj libroj laŭ vice staris amaso da alilandlingvaj libroj, kiujn la avo de la familio fervore ellegis en Meiziepoko1. Ankaŭ tuj apude estis loko por pli ol 200 da poŝlibretoj, kiujn polvo kovris maldense.
Unuvorte la ĉambreto estis ermitejo de dormantaj libroj, kiuj jam plenumis siajn taskojn .
Kaj nanoj vivis en tiu ĉi kvieta ĉambro ĉe loko proksime al plafono.
Ĉe la plafono estis luko por enlasi lumon, kaj estis triangula spaco inter la luko kaj la plej supra breto de orienta flanko…, kaj tie estis la loko por nanoj.
Ekster la luko granda zelkovo etendis la branĉojn kun densa faliaro. Somere verda foliaro ombrigis ilian loĝejon anstataŭ kurteno kaj vintre tra la nudaj branĉoj la suno enradiis varme kaj la loĝejo estis kvazaŭ sunbanejo.
Estis miksita odoro el polvo, simo kaj bonkvalitaj paperoj, kaj escepte de la odoro kaj impona atmosfero en la ĉambro, alie ne estus pli konvena loko por vivi nanoj.
Loko, kie neniu nekonato venas, senvidate vivpova ne estus multe krom ĉi tie.
Kaj la domo estis konstruita en la lasta periodo de Meiziepoko1 en periferio de Tokio, tuj poste du nanoj ekloĝis kaj de tiam ili vivis trankvile en la ĉambro.
Por diri pli precize estis iu tago de somera libertempo en la dua jaro de Taiŝjoepoko2. Du nanoj, naskitaj en Britio, unuafoje venis ĉi tien enmetite en svingata korbo kun Morijama Tacuo, kiu estas nuna dommastro de la familio.　
Tiutempe li estis en tria klaso de elementa lernejo kaj frekventis tien kun japana kostumo, kiel nomataj kimono kaj hakama-o.
La knabo Tacuo ricevis la korbon de s-ino Maklaklan, kiu estis anglalingva instruistino, kaj ŝi estis reironta al sia hejmloko de la haveno Jokohamo.
Ŝi estis edukistino kaj venis meze de Meiĵiepoko en Japanion. Ŝi instruis en virina lernejo en Jokohamo, sed ŝi ne loĝis en lerneja pensio kaj luis domon ekster la urbo, ŝi vivis sola kaj ankaŭ hejme instruis facilan anglalingvon al najbaraj geknaboj.
Ŝi jam vivis tie dum 20 jaroj, kaj kiam la knabeto vizitis ŝin por adiaŭi, ŝi invitis lin en senmeblan domon,
Ĉi tie estis tapiŝo kun desegno de bestoj, kiun Tacuo tre ŝatis, sed ĝi jam estis forportita ien. Sur la muro estis bildo, sed ankaŭ ĝi jam ne estis kaj la ĉambro aspektis tre malgaja.
S-ino Maklaklan iris al la angulo, prenis eksmodan korbon el stokitaj pakaĵoj, kaj enmanigis ĝin al sia eta lernanto, kaj diris:
― Ĉu vi portas lakton por hometoj, kiuj estas en ĝi? Ĉiutage vi metas unu glason da lakto sur sojlo de fenestro!
Abrupte ŝi diris tion kaj fikse rigardis la okulojn de mirigita Tacuo. Kiam ŝi venis en Japanion, sia aĝo estis en dudekaj jaroj, kaj ŝia hararo estis blonda, sed nun arĝentaj haroj miksis en ĝi. Kaj la okuloj, kiuj vidis okulojn de Tacuo, havis sorĉeme grizaj.
― Tacu Morijama, ĉu bone!? Vi amas birdojn kaj insektojn. Kaj mi vidis vin ke vi povos plenumi la promeson. Ĉu vi promesos kun mi ke vi certe plenumu la taskon?
Ŝi petege diris tion al eta lernanto.
― Jes, mi alportos lakton al ili… Jes, ne nur lakton, sed ankaŭ biskvitojn mi povos alporti al ili, ĉar mia patrino bone bakas ilin!
De infanaĝe li aŭdis fean rakonton de la instruistino kaj tuj komprenis kio estas hometoj. Aŭdinte lian respondon simila en leciono, s-ino Maklaklan unuafoje milde ridetis.
　　― Oh, ne! ili ne bezonas biskviton. De pratempo nutraĵo de la etaj homoj estis decidita nur lakto. Estas bone, Tacu. Ne forgesu, ke ĉiutage vi verŝu lakton en la glason kaj metu ĝin apud fenestro. Se homo forgesus tion, ili ne povos vivi plu.
Ŝi elprenis glaseton de sia poŝo. Ĝi estis admirinde blua, kvazaŭ en ĝi fandiĝas pecon da lazura ĉielo kaj ekglimis per enirataj sunradioj tra fenestro. Tiam morna atmosfero de la ĉambro tuj ŝanĝiĝis serene gaja.
Tacuo sentis iun skueton ĉe korbotenilo. Li rigidiĝis kaj rigardis al s-ino Maklaklan.
Ŝi etendis siajn manojn kaj “piĉ, piĉ” malfiksis rigiletojn de la eksmoda korbokovliro kaj iom malfermis ĝin kun soneto-gi. Tra malvasta spaco preskaŭ 5 centimetra eniris en ĝin lazuraj radioj respeglanta de la glaso kaj du etaj vizaĝoj kiel pupoj postlasis sin en liaj okuloj. Kaj li certe aŭdis delikatan bruon simila al vento aŭ la plej alta sono el piano.
Post ravema momento s-ino Maklaklan tuj fermis la kovrilon.
― Ili diris ke estas bone ke vi vidas ilin kaj ili iros kun vi. Ĉu estas bone? Tacu. Bone gardu ilin, ke neniu vidu ilin.
Senkonscie li jam prenis la lazuran glason de ŝia mano.
― Ĝis revido! Do, reiru hejmen.
Ŝi adiaŭis lin kun birdeta kiso ĉe lia vango kaj eniris en internan ĉambron.

Ie en la rakonto mi parolos al vi, kial la sinjorino el Britio devis heimeniri lasinte la nanojn al manoj de malgranda knabo Morijama Tacuo, kiu estis apenaŭ 10 jara, kaj kial li estis elektita kiel zorganto de nanoj, sed nun mi rakontos al vi kiel la nanoj vivis en nova loĝejo. Estas du nanoj, la nomo de viro estas Barbo Aŝu kaj lia nervoza edzino estas Filika Aŝu. Barbo estis ŝuisto kaj havis fortajn manojn. Filika amis purecon kaj estis bona dommastrino, kaj danke al ŝi ĉiam ne estas araneaĵo en la librejo.
En la unua tago de la domo ili ne loĝis en la librejo.
Tacuo metis la korbon kun Barbo kaj Filika en sian komodon, kie neniu povus vidi. Sed en ĝi jam estis ses musoj. Tage okazis nenio, sed nokte grandaj musoj trovis la korbon, pensis ĝin kiel sian dento-polurilon kaj mordadis.
Kompatindaj Barbo kaj Filika sendorme aŭdadis dum la nokto teruran dentsono simila al tondro.
En sekvanta mateno Tacuo portis lakton kaj kiam li vidis mordan skrapaĵojn de la korbo, li konsterniĝis kaj sentis kvazaŭ halti sian spiron. Li iom malfermis la kovrilon kaj vidis ke Barbo kaj Filika estis ne vunditaj, sed pro la timo ili aspektis mortontaj.
Li devis rapide trovi sekuran lokon por ili. Li komencis esplori tutan domon kaj kiam li fraris aeron de neofte malfermita gastĉambro, kie estas nur piano, li ekmemoris librejon de la unua etaĝo, kien oni malofte eniras.
Kaj li iris al unua etaĝo, kuris sur senluma koridoro kaj ŝovis pezan pordon el kverko. En la librejo plenplenis mielkolora aero pro la sunradioj, kiuj venas tra luko. Kaj Tacuo trovis komfortan lokon proksime al plafono. Ĝi estis triangla spaco inter la plej alta breto kaj dekliva plafono, kaj tie brilete ondetis sunradioj enirantaj inter zelkovaj folioj.
Tacuo tuj reiris sian ĉambron kaj denove revenis kun Barbo. La nono estis portata kovrite per lia mantuko kaj la ĉambro plaĉis al li pro la kvieteco.
Li denove reiris sian ĉambron, prenis la korbon kun Filika el la komodo kaj zorege portis ĝin al la unua etaĝo. Dume Filika estis pala samkiel elmigranto sur ondegoj de pacifiko, kaj fikse enmanigis siajn aĵojn, kiujn s-ino Maklaklan donis al ŝi, kaj angore atingis etan librejon.
Tacuo demetis kelke da libroj de sur la breto kaj faris sekretan ŝtuparon. Eĉ se servistino venus en ĉambron kaj volus purigi librobretaron per balaileto, ĝi ne atingos nanan domon, se ŝi ne grimpus la ŝtuparon.
Por fari nanan loĝejon, kie antaŭe nenio estis, ili laboris kelkajn tagojn.
Ĉar ilia korbo estis tro granda por meti sur la breto, tial ili devas konstrui tute navan loĝejon. Baldaŭ ili elfaris domon libraro-aspekta. Tacuo ŝtele portis du tabakujojn de ‘Gelbe sorte’ de patra ĉambro kaj ili fariĝis komfortaj litoj de du nanoj.
Ankaŭ li portis subtilajn silkojn blanka kaj ruĝeta el la kestoj de patrina kudrmaŝino por Filika, kaj ŝi faris litkovrilojn kaj kurtenojn el ili per sia eta kudrilo. Plie ŝi ankaŭ kudris kelke da amindaj subvestoj por baldaŭ naskota infano.
Tacuo cerbumante faris nanan domon kaj tiuj someraj tagoj estis ĝojprenaj por li.
Barbo kaj Filika ankoraŭ ne kutimiĝis vidata per Tacuo kaj kaŝe faris siajn laborojn.
Tacuo ĉiutage unufoje portis la lazuran glason da plena lakto, grimpis per la ŝtuparo kaj metis ĝin sur sojlo de la luko. Tie ĉi neniu povas vidi. Kiam la sunradioj venis tra la vitro kaj reflektis al la lazura glaso, peza atmosfero de la ĉambro tuj fariĝis hele laĝera kaj tio donis al li multe da ĝojo.
Kiam li pensis ke nur unu glaso da lakto, kiun li portas, subtenas la vivon de la nanoj, kaj li sentas fieran respondecon al la nanoj kvazaŭ korovibrantan.
Iom fiereta Filika ne montris al Tacuo kiel ŝi kuiras nutraĵon el la lakto, sed naskitaj infanoj, Irisa kaj Robino sane kreskis.
Li portadis ĉiutage lakton 1477 foje kaj dek jara kanbo jam estis lernanto de mezelementa lernejo, kaj tiam lia fratino Jukari ricevis la taskon delaktoportanto.
La knabino Jukari estis nesana. De antaŭ kelkaj jaroj ŝi sciis la sekreton de sia frato, ke li enmetis lakton en lazuran glason kaj alportis ĝin en librejon. Tamen hezitema Jukari nenion demandis al li.
Kiam Tacuo fariĝis lernanto de mezlernejo, jam ne povis frue reiri hejmen, kaj la devo pli kaj pli fariĝis paza por li, Jukari proponis helpon al li.
Tiu ŝanĝo ne timigis la nanan familion. Ĉar la malsanema knabino ofte ne iris al lernejo, en tiuj tagoj ŝi venis en la ĉambreton, kaj legis libron aŭ gazeton. Pro tio Barbo kaj Filika jam havis simpation al ŝi de antaŭe. La nova laboro estis ĝojplena kaj dezirinda ankaŭ por ŝi. Ĉar ŝi estis nesana kaj nur ricevis zorgon de la familio. Nun ŝi havis la unuan ŝancon servi al aliaj.
Ĉiam, kiam ŝia portata glaso glime lumigas la ĉambron, ŝi havis neesprimeblan emocion. Ŝi portis siajn pupajn meblaron kaj vestojn unu post aliaj al nana loĝejo. Bona mastrino Filika, vidante malvastiĝanta loĝejon pro komodeto, tablolampo kaj brilantan gasforno k.t.p, ĝojis kaj ĝemis.
Sed Jukari ne povis daŭrigi la taskon. Post unu jara vintro, de kiam ŝi ricevis la postenon de Tacuo, pro pulmito ŝi forpasis de la mondo zorgante nanojn.
Preskaŭ samtempe alilande naskita knabino venis en la familion kaj ŝia karaktero estis iom kurioza. Ŝi estis 12 jara kaj kuzino de Jukari kaj Tacuo, kaj filino de ilia onklo Ĵun, kiu estas en Aŭstralio, kaj ŝia patro volis eduki ŝin en Japanio.
Diference de malsana Jukari ŝi estis sana kaj havis firman volon . Kiam ŝi venis Japanion, ŝi ne povis kutimiĝi rigoran regularon de japana lernejo, tuj post leciono ŝi reiris hejmen, ŝtele iris en la librejon kaj legis diversajn librojn. Ŝi nature ŝatis librojn, pro tio la ĉambro estis trezorejo por ŝi. Ŝi estis akra vidanto kaj post kelkfojaj vizitoj ŝi rimarkis ekziston de etaj homoj proksime al la luko.
― Frato, Tacu, montru al mi tiujn, kiuj estas ĉe plafono.
Iun tagon ŝi postulis al Tacuo kun severa mieno. La knabo 15-jara embarase ruĝigis sian vizaĝon. Anstataŭ forpasinta Jukari lastatempe li denove portis lakton al la nanoj.
Tiam li neklare respondis sed samnokte li priparolis kun nanoj kaj deĉidis konfesi ilian sekreton al la knabino iom stranga.
― Promesu al mi, ke vi nenion diros al aliaj pri la afero, ne forgesos ĉiutage porti unu glason da lakuto kaj metos ĝin ĉe la sojlo de la luko.
― Hm!
Aŭdinte tion ŝi vidis lin kun iom malrespekta rideto. Sed kiam ŝi ricevis la glason, ŝajnas ke ŝi estas forte allogata al ĝi.
Post kelke da minutoj ŝi demandis al li.
― Kiam mi renkontos ilin?
― Nu, kiam? Kiam vi portados lakton por kelkaj tagoj aŭ kelkdek tagoj, certe ili aperos antaŭ vi.
― Bone! : ŝi diris kuntirite siajn brovojn.
― Vi, frato Tacu tre plaĉas al mi… pro tio mi promesas tion!
Kaj ŝi portadis lakton 77 foje ĉe la luko de la liberejo ne rimarkite de servistino kaj geonkloj.
De kiam ŝi fariĝis laktoportanto, pasis 77 tagoj, en la vespero nanaj infanoj Robino kaj Irisa malsupren venis el ilia loĝejo proksima al plafono kaj intime sidis sur ŝultron de Toŭko. Pro drasta kortuŝo per iliaj komfidoj ŝi ploretis kaj ridis.
De tiam ŝi ankoraŭ estis en la hejmo kaj volonte portadis la lakton al nanoj. Irisa kaj Robino fariĝis intimaj al ŝi kaj kiam ŝi legas libron tie, ili ĉiam sidas sur ŝia ŝultro. Precipe knabo Robino ŝatis skui sin per ŝia plektita hartufo
Ŝi ne forgesis sian taskon eĉ en unu tago kaj portadis lakton 2777 foje, tiam Tacuo estis studento de universitato kaj Toŭko fariĝis novedizino de sia amata kuzo.

De tiam pasis preskaŭ 20 jaroj. Nun estas junio en la 18a jaro de epoko Ŝjoŭa3. Tacuo fariĝis kvardek jara kaj fidinda angla literaturisto, lia edzino Toŭko jam estas en la lasta duono de tridekaj jaroj kaj patrino de tri infanoj, kaj ankoraŭ loĝis en la domo kun eta librejo ĉe la granda zelkovo. En la 12a de Taiŝjoepoko okazis granda tertremo, sed la domo estis ne detruita, post ĝi la familio iom bonigis kaj vastigis la domon, tial tiu aspekto iom ŝanĝiĝis sed la parto de la librejo ankouraŭ restis senŝanĝe.
Kaj nun ĉi tie pace vivis gesinjoroj, iliaj filo Ŝin kaj filino Juri kaj la nana familio Aŝu. ( alia filo de la familio, Tecu primtempe fariĝis studento de altalernejo en Kioto kaj unuafoje forlasis la domon, kie li loĝis dum 17 jaroj).
La knabino Toŭko, naskita en Sidnejo, fariĝis juna dommastrino de la familio, sed ankoraŭ portadis lakton al la familio de Barbo. Baldaŭ ŝi naskis infanon Tecu, kaj kiam li fariĝis ok jara, ŝi decidis kun Filika kaj Barbo, ke ŝi transdonis la taskon “alporti lakton” al milda filo. Kiam Tecu estas dektri jara, naŭ jara Ŝin ricevis la postenon.
Tecu estas pensema, sed Ŝin havas drastan personecon samkiel Toŭko sed ankaŭ estas hontema knabo. Ankaŭ li havis varman koron, kaj estis infanaĝe, ke kiam li trovis detruitan neston de formikoj, kompate longe li rigardis ĝin, kaj kiam apud sia domo li vidis falintan ĉevalon de ŝarĝĉaro sur deklivo, li ekkuris al ĝi kun ovo por doni.
Post longa atendado li ricevis la gravan rolon laktoportanto kaj li faris kovrilon de la glaso kontraŭ polvo, kaj ankaŭ bonigis ladan fridujon por meti veran glacieron, kiu apartenis al la pupo de onklo Jukari. Danke al li, Filika povis doni al sia familio maĝaĵon el malvarma lakto en tiu somero, sed ŝi pli dankis ke ŝi jam bezonos zorgi pri lakto-putrado.
Sed Filika kaj Barbo rimarkis ke de iam la rigardo de Ŝin al nanoj fariĝis tre rikana, precipe Filika, kiu tre ĝuis la helpon de Ŝin, svingis sian kapon malĝoje kaj diris.
― Lastatempe kio okazis al li ? Pli kaj pli mi sentas timon al li…
Ŝin jam estas dektri jara, kaj lastatempe malofte venis en librejon. ( de la fino de la lasta jaro Juri jam ricevis la taskon de la laktoportanto.)
Post speciala leciono por ekzameno al publika mezlernejo, li komencis ekzercon de japaneska skermado laŭ instigo de eksmilitista gimnastika instruisto favora al si. Kiam Ŝin konfesis al la patrino, ke kiam li estos lernanto de mezlernejano, li ricevos ekzamenon por infana militistolernejo, Toŭko maltrankviliĝis senkiale. Ĝis nun en la familio Morijama kaj ankaŭ en amikaj familioj neniu knabo volis fariĝi militisto.
La patrino ekmaltrankviliĝis pro la konfeso, sed Ŝin rigardis ŝin kompateme kaj fiere diris, ke post la decido li ekvidis ĝojon en la lernado.
Ne ofte Ŝin venis en la librejo, sed kiam li venis, li serĉis libron el senzorge metitaj libroj, kies titolo havis vorton militistaro, patriotismo aŭ similaj, kaj tuj foriris kun ĝi. El la domo ĉe la luko Filika kaj Robino sopire vidis lin, sed li foriris neglekte ilin.
Naŭ jara Juri estis la plej juna infano en la familio kaj fidela laktoportanto. Kiu konis Jukari-n, ĉiu alparolis al ŝin ke ŝi estus renakiĝanto de Jukari. Ankaŭ Filika kaj Barbo, kiam ili vidis ŝin svelta kaj malsanema, ili forgesis pasintajn dek-kelkajn jarojn kaj sentis ke ili estas kun Jukari..
Iam Jukari diris al nanoj,
― Tie ĉi estas kvieta bona ĉambro, sed ĉiam fermata. Ĉu vi estas ne sufokaj? Mi poste petos al frato Tacu fari aerum-truon.
Sed antaŭ paroli al sia frato pri la plano ŝi forpasis pro febro de plumito.
Nesciante tion, lastatempe Juri pensis same kun sia onklino. Ŝi rimarkis, ke se eniras freŝa aero en la polvoplenan ĉambron, la vivo de familio de Barbo certe boniĝos.
Ŝi, kiu ĉiam firme plenumas sian decidon ol la onklino, petis fari ĝin al frato Tecu, kiu reiris de Kioto por somera libertempo.
Tecu volonte faris malgrandan truon apud la luko kaj ĉe ekstera muro super ĝi instaris aleron kontraŭ pluvo kaj interne li fiksis ladan ventumilon, kiu estis ludilo de Jukari. Kiam Barbo kaj Robino kune streĉis la risorton, ĝi bone funkciis kaj sufiĉe longe freŝa vento envenis en la ĉambron.
Tra zelkovaj branĉoj freŝa aero enfluis en la ĉambron fermata tridek jarojn. Irisa, lernanta trikadon de Filika, ligis al la ventmilo ĉielarko-koloran rubandon, kiun ŝi trikis el kolorigita aranea fadeno.
Malgranda Juri aŭdis nanajn ĝojkriojn de supera direkto kaj ridetis.
― Frato Tecu, ĉu ankaŭ vi alportis lakton ĉiutage?
Ŝi respekto-plene rigardis supren al granda frato kaj demandis.
― Mi ? ja, de ok jara, dum kvin jaroj ĉiutage… foje patrino helpis min, sed nia hejmo estas senŝanĝa kiel antaŭe, ĉu nun estas lakto en Tokio?
Dum longa foresto de la hejmo Tecu sufiĉe maturiĝis kaj zorgoplene diris al malgranda fratino:
― Juri, mi vidas, ke havi lakton malfaciliĝos pli kaj pli.

1. Meiziepoko(1867~1912)
2. la dua jaro de Tajŝjoepoko (1914).
3. la 18a jaro de epoko Ŝjoŭa(1943)
4. la 12a de Taiŝjoepoko (1923)


el verko de INUI Tomiko

provo 1

Antaŭ la rakonto
Ĉiu havas sian landon ie sur la tero, kien neniu povas eniri. Ĝi estas mirinda loko, kie vivas nur plej karaj amatoj de la posedanto.
Iu havis ĝin inter sablaj valoj en la dezerto Sahara. Iu havis ĝin inter sablaj valoj en la dezerto Sahara. En la misteran landon neniu povas eniri krom tiu, eta princo kiu venis el alia planedo, rozo kaj vulpo.
Apud ĝojplena rivero alia havis sian landon, kie flirtas arĝentaj folioj de saliko. Tie, for de polvplena homovilaĝo, estis pura domo de eta rivera rato kaj domego de scivola bufo.
Kaj iusomere antaŭ tagiĝo la posedanto aŭdis klaran sonoron de fluto kun la rato kaj talpo. La melodio bele kaj sopirplene transiris la surfacon de la rivero kaj li vidis kamparan dion Pajno en milde lumiĝanta krepusko.

En mia lando neniu-enirebla estas domo ĉirkaŭata de zelkovoj. En la ĝardeno troviĝas arboj de anzuo, figo kaj ĉerizo kaj tie vivas granda kaj mezgranda knaboj kaj eta knabino.
La knabino estas kvinjara aŭ sesjara. Posttagmeze en bela somero la suno radias sur gazonon de la domo. Geknaboj portis fontanoforman aspergilon tien kaj ludas per akvo. La knaboj surmetas nigran kalsonon kaj knabino vestas flavan naĝkostumon, kiun ŝia patrino mane faris, kaj gaje krietas. Akveroj ŝprucas ĉiuflanken el la asperigilo kaj faras kelke da malgrandaj ĉielarkoj tie kaj ĉi tie super la verda gazono.
Mi, kiu estis eta knabo, ŝteliris en la ĝardenon. Mi venis de mia domo, kiu estas najbare. La granda knabo, kiu estas lernanto de mezelementa lernejo, kaj kun knabineto mimike bonvenigas min. Sed hezitema mezkreska knabo grimace subrigadas min.
Mi haltas spiron kaj ensaltas en kurtenon de akveroj. Kiel estas bone duŝi sub brilantaj someraj sunradioj! Kvazaŭ barbaretoj ni ĝuante someron rulas sin tien kaj ĉi tien sur la gazono. Kiel bona estas forta odoro de malseka greso! Kaj ankaŭ la tera odoro! Finefine mezkreska knabo atakas min kaj ni plenforte luktas simile al ursidoj.
Rigardante tion la okuloj de knabino hele glimas kvazaŭ la koboldaj. Ŝiaj feliĉoplenaj ridoj eĥas alten kaj alten super branĉojn de zelkovoj.
Baldaŭ ĉielo mallumiĝas kaj per subita vera pluvo finis la duŝludo.
Kiam forta somera tondro sonoregas super mia lando, la knabino kaj anakŭ ŝiaj fratoj malaperas en mallumon. Kaj kune malaperas ankaŭ mi, eta knabo.
Sezono de mia lando neniu-enirebla estas ĉiam somere.
Iam petola bubo, mi grimpis sur blanka figarbo en la ĝardeno de la knabino. Trans tuja heĝo de mia domo mi venis por ŝteli. La fruktojn, kiuj eligas blankan sukon de ŝirita parto, la ŝtelisto prenis kaj manĝis unu post aliaj, Bona odoro de figfolioj ekfluis en aeron.
Eta knabino eliris el sia domo de malnova eŭropa stilo.
Sentimema ŝtelisto, mi sentis mian fiaskon kaj kaŝis la vizaĝon inter folioj.
Ŝi rekte venis al mi kaj respektoplene diris al mi, kiu estas sur la arbo.
― Prenu unu figon ankaŭ por mi !
Kompatinda ŝtelisto tuj ŝanĝis sin anĝelo, kiu alvenis de la ĉielo por preni ŝian frukton.
― Dankon!
Elkore ŝi dankis al la ŝtelisto kaj tretante sian mallongan ombron reiris al sia domo.
La ŝtelisto pensis pri ŝiaj ŝvitanta nazo kaj gracila kolo kaj sur bluan ĉielon desegnis imagan kastelon, kie iam li loĝu kun la knabino. Somera giganta nubo kreskiĝis kaj kun ĝi mia kastelo grandiĝis senlime en la blua ĉielo.
Kiel vi vidas, en mia lando, kien neniu povas iri, ne estas la princo el alia planedo kaj ankaŭ ĝojplena rivero, kie serene sonoras melodio de Pajno. Sed post malapero de mia naskiĝ-kaj-kreskiĝdomo pro aerbombado, ĝi fariĝis reale speciala loko por mi. Por partopreni en lernantoevakuon, mi sopire kelkefoje retrorigardis mian domon kaj la domon ĉirkaŭita de zelkovoj, sed nun eĉ ne estas la spuro. Kaj mi supozis ke mi ne estos denove renkonti kun la kobolda knabino...
Dum dek kelkaj jaroj mi pensis tiel, sed en iu tago antaŭ mi mia malnova amiko aperis.
Hazarde mi renkontis lin en trajno kaj aŭdis kiel ŝi vivas nun.
― Ŝi memoras vin. Ŝi sopire parolis, ke ŝi foje deziras vidi najbaran knabon, kiu bone trunis sin je reko.
Mi tuj ne povis respondi. La amiko daŭre parolis neglekte min.
― Mi estis ĝoja. Post longa tempo mi povis paroli kun ŝi pri infanaĝo. Sed ŝi ne tre parolis. Certe ŝi parolos multe kun vi. Verŝajne ŝi ŝatus vin ol min.
Li, kiu pasis en knabeco kun mi, ĉar inter niaj domoj estis la domo de la knabino, estis naiva sed bokora senŝanĝe.
― Vi ankaŭ vizitu ŝin. Jen estas ŝia adreso.
Li donis al mi slipon skribinte ŝian adreson.
Mi ne povis toleri lin, ĉar mi sentis, ke li imperimente envenis en mian neniu-enireblan landon, kaj adiaŭis lin, kvankam li volus paroli pli multe.
Verdire mi volis aŭskulti pli da ŝiajn novaĵojn.
Survoje al hejmo mi disŝiris la adreson multe da pecetoj.
(mi restu en ŝia memoro kiel barbara kaj vigla knabo, kiu ĉiam turnas sin sur reko! Kaj ŝi estu por ĉiam kiel koboldino en mia lando!)
Disŝiritaj papereroj forflugis en aeron de sur miaj manoj.

Pasis kelkaj monatoj.
Kiam mi ordigis poŝtaĵojn sur mia oficeja tablo, mi trovis pakaĵon en ili. Pensante ke iu leganto sendis sian manisukripton al mi, mi turnis ĝin, kaj kiam mi legis la nomon sur dorsa flanko, miaj manoj vibris.
La nomo, MORIJAMA Juri skribita per blua seka inko, estis de la knabino, kiu loĝas en mia lando.
Mi urĝite malfermis ĝin, elprenis grandan kajeron kaj eklegis ĝin.
Gi estis la rakonto pri ŝia lando, kien neniu povas eniri.
Ŝi havis pli mirindan regnon ol la mian apud mia lando.
Mi sentis kvazaŭ mi vidas kulison de mia lando neniu-enirebla, kaj allogite entiriĝis en la rakonton.

el verko de INUI Tomiko

POETO FAJRAKORA: Majorie Boulton

ENKONDUKO (ReinhardHaupenthal)

p. 8 … la esploroj de Auld mantras, ke fakte estas tri homoj, kiuj kvankam preskaŭ samtempe, tamen sendepende, elfariĝis la Esperantan poezion: Miĥalski , Kalocsay kaj Baghy. Eble neniu alia poeto verkis tiom kvante Baghy.

…ke la verkmaniero de Baghy estis kutime hasta, supraĵema. Tio, sendube unuflanke garantias al liaj verkoj ian sentordecon kaj naturecon, dum aliflanke ĝi rabas al ili la fajlitecon kaj poluron de la kaloĉaja poezio. … , ke Baghy neniam elpaŝis traduke.

p.9 Nun sentiĝas jam pli forte emon de Baghy al filozofiaj meditoj, kiuj lin frue kondukis al la aksiomo, kiu kvazaŭ ĉefmotivas liajn verkojn: Amo kreas pacon ― Pacamo konservas homecon ― Homeco estas plej alta idealo.

1.POETO FAJRAKORA, SED NE FAJRAKORA NUR

p.18 … des pli tiuj, kiuj havis kun li vere personajn rilatojn, ja rimarkis, ke li enfaze kaj spotane esprimis multajn emociojn； li flame kaj facile ekkorelis, kvankam, estasnte bonkora, li estis facile repacigebla; li emis saluti per boaaj brakumoj subitaj; li multe grimacis, larmis, ridetis, kriis, kisis.
『造語要素des』; desinfekti = malinfekti, desodori= senodori, despanei= senpanei

p.19 Proprciosenta tasko permesas al ni rigardi la verkon de Baghy, kiel li rigardis Esperanton:

Vi estas suno, radias,Vi kun nova ĉarm’!
Malico mokas: “ vi makulojn havas!”
Sed tiuj de la suno mem ĉu gravas?
Ĝi estas tamen fonto de de l’ viviga varm’!

Kaj ni atentu la fakton, ked um la vivo Baghy videble evoluos kiel artisto: Ĉielarko kaj multaj poemoj en aŭtuna Foliaro impresas kiel verkoj finpoluritaj, detale prilaboritaj.

p.19 　Li scipovas nur hungaran kaj Esperanton; li havis ĉiujn kultuajn malavantaĵojn de malriĉeco. Kiel multaj malriĉaj aŭtodidaktoj, Baghy akiris valorajn sciojn, sed nesisteme.… Sed universitataj diplomoj ne estas solaj atestiloj pri intelektaj kvalitoj.

p.21 Kvankam muele kruela vivo ne permesis al li akiri la vastan literaturan kulturon de Kalocsay, li certe legis poemojn. Ŝajnas probable, Petofi multe influas lin, kaj eble aliaj hungaraj poetoj.

p.22 li ankaŭ ofte uzas strofoformojn konsterne malfacilajn, kaj subtenas tiujn formojn tra multaj ripetoj. …

p.24 Kelkfoje li uzas trofacilajn, nenion solvantajn rimedojn de nura interjekcio; sed li ofte kunmetas onomatopeojn vere enfazajn kaj taŭgajn. p.25 Ĝenerale la poemon de Baghy havas bone konstruitajn strukturojn; temas ne nur pri strofoformojn, sed pri sekvoj de ideoj; aranĝoj de bildoj aŭ tropoj; anekdotoj aŭ hisoroj organizitaj; signifaj kontrastoj, diarektiko, zorge preparitaj klimaksoj kaj surprizoj.

p.26 Kiam ni admiras la lertecon kaj intiman lingvosenton, per kiuj postaj verkistoj eluzas apartajn eblecojn de Esperanto, ekzemple Auld, Rossetti, Maura, Ragnarson, ni ne forgesu, ke estis Baghy kaj Kalocsay, kiuj pioniris tian plenan uzadon de ĝia fleksebleco.
ies intiama vivo, intima vizito, intima parolado, intima amiko, intimaj rilatoj

p.27 ; sed lia tuta temaro inkluzivas ne nur intimajn emociojn kaj personajn opiniojn, en kiuj eksteriĝas por prezenti la travivaĵojn de aliaj: premataj labolistoj, lacaj kamparanoj, suferantaj soldatoj, ĉiesulinoj, malriĉegaj senlaboruloj, kaj milit-invalidoj...

p.28 Inter liaj poemoj Ĉielarko mantras la plej konstante altan artan nivelon, kaj kelkrilate estas lia plej matura volume.

Por tiu verko li, laŭ siaj ebloj, esploris diversajn kulturojn kaj serioze pripensis la taskon de artisto, kiu volas propralingve, propramaniere, pritakti fremdan tradician legendon. Do tiu libro plej klare mantras la intelektan flankon de fajrakora poeto; …

　 Valoras studi dum kelkaj minutoj unu el la sufiĉe finitaj, ellaboritaj poemoj de Baghy. Mi elektis “ Homo de reloj”… ; ĝi kredeble sidas pli en la meze ol ĉe la pinto de lia multnivela verkaro… ; kaj ĉar ĝi bone ekzampligas ĝuste tiun malbirdecan, konscie intelektan laboron de Baghy, kiun mi enfazas la nuna prelego.

p.35 , ke asertis, tre vere por si mem;

Por kio vivas poeto?
Por semi amon en la kor’

p.36 , kiam komencanto petis, ke li skribu ion en albumo, li skribis:

Por rememori pri mi
vi petis unu penson.
Mi penas min esprimi:
Kulturu vian ― menson!

Ⅱ. EN LA DIREKTON DE MATURA ESPERATA ROMANO

p.37 ,… romano devas enhavi minimume 50.000 vortojn.
PIV proponas, ke ‘la novelo distingiĝas disde la romono per kondensadode la rakonto, disde la fabelo per realism e la temo’
Pri la tri gravaj romonoj de Baghy,… Viktimoj; proks. 47.000 vortoj, Sur Sanga Tero; proks. 52.000vortoj, HUra!; proks. 120.000vortoj.

Paŭlo Paal; ĉ. 42.000vortoj.( la evoluado kaj karakter-prezentado estas laŭ skalo pli de romano ol de novelo; La Verda Koro estas tiel mallonga, nur proks.27000vortoj.

p.38 ( La Verda Koro) se ni konsideras ĝin rilate al ĝia cello, ĝi estas unika kaj senspirege virtoza verketo… Ĝia cello estas pedagogia. Baghy volis krei “ simplan legolibron” kun gradigitaj stilo al niaj novaj gesamidianoj,…

p.39 Paŭlo Paal estas romaneto, kiun mi deziras pli longa; mi suspektas, eĉ, ke iam Baghy planis ion pli grandskalan,…

p.44 Nikrasov: Nikolaj vadmil roviĉ, ruso, ĵurnalisto. Nask. 18 dec. 1900. E-isto de 1915. Lia kritiko eliras ĉefe el orginala sociologia vidpunkto. Li tradukis multajn rusajn poetojn. Li ankaŭ verkis multajn originalajn poemojn.

p.46 La siberiaj romanoj havas kelkajn verajn meritojn.
Unue, ili restas kortuŝaj; ili ne estas nur dokumentoj, historie tre interesaj, pri duonforgesitaj epokoj, sed universalecaj bildoj pri krueleco de homoj al homoj …
Due elstare bona estas la dialoga lingvaĵo de Baghy. Se li foje falis en troan teatrecon pro siaj pensokutimoj de aktoro, li ankaŭ almenaŭ sciis kiel verki paroleblan kaj kredeblan dialogo.

p.48 Laŭ la kriterioj de monda beletristiko, la kapablo verki vivsimilajn dialogojn kaj deiferencigi karakterojn kaj situaciojn per parolmanieroj estas kompleneble, io elementa; se en la historio de la esperanta literaruto tiu nova lerteco kaj realism de Baghy estis grava, pionira, epokfara afero.

p.49 (pri Hura!) … rekoni Hura! Kiel grandan romanon de Baghy kaj unu el la ĝisnunaj tri plej grandaj romanoj en Esperanto. ( La aliaj estas Kiel Akvo de l’ Rivero kaj La granda Kaldrono de Francis.)

p.52 Baghy forte puŝis la esperantan roanon en diarekto al plena matureco: siatempe nekompreneblre vivaj kaj naturecaj dialogoj kun diferencigitaj parolmanieroj; …

Ⅲ. LA MULTSPECAJ NOVELOJ DE BAGHY

p.55 Ĉe la fino de la poemaro Pilgrimo troviĝas dektri paĝoj de tiel-nomitaj “spiltoj”; ni povsus nomi ĝi prozopoemoj;

p.61 “Sonĝo pri Morto”… ; ĝia prozo estas ofte neordinare bela; la fantazio estas riĉa, larĝhorizonta, inventema; enestas multaj interesaj pensigaj pensoj pri filozofiaj demandoj; sed mi verdiktas … kaj ke ĝi ne sukcesas kiel tuto.

p.64 Temo, kiu ripetiĝas tra la verkaro de Baghy, estas tiu de seksa malfido, ĵaluzokaj pardon; la temo de la noveloj “ Nur homoj”, “ Sinjoro Melonkapo” kaj “ Kancero de Animo”. Kvankam la temo iom obsedis Baghy, kredeble pro propraj intimaj suferegoj dun la epoko de lia reveno el Siberio.

“ Sinjoro Melonkapo” estas mallonga, sed bele konstruita kaj lerte oblikva rakonto…
　　
Emba: Baranyai Imre, hungaro nask. 1902. Pentraĵagento. Propagandas E-on en social-demokrataj rondoj. Membrano de SAT. kunlaboranto de la Enciklopedio.
Totsche (toĉe) Lajos, nask. 1902. “De paĝo al paĝo”

p.65 Nur Homo ; ĝi sukcesas kiel grava, universala kontraŭmilita verko sen propagandecaj aŭ stereotipaj trudaĝoj; ĝi simple montras, per mikroskopa gvatado al tri specimenoj, kiel militaj disŝiroj detruas homajn rilatojn, kaj eĉ sen kugloj traboras homajn korojn.

Kancero de Animo (p.67) Ĉi tiu novelo, kontraste al “Nur Homo”, estas ironia, oblikva, iom uzas metodojn de krimimalaromano per elvoki situaciokn vere tragikajn.
　
p.68 Multrilate Printempo en la Aŭtuno estas artverkoa subtile ekvilibra; en la dolĉon miksiĝas acideto kaj amaro.

p.70 Estus pli facile, ripeti ion, kion oni jam aplaŭdis, ekzemple krei novajn aventurojn de Mihok; sed Baghy elektis vojon malpli facilan, sur kiu partaj fiaskoj estis ne eviteblaj.

Ⅳ. ANKORAŬ NIA GRAVA DRAMVERKISTO

p.71-72 Multaj bonekaj tradukoj en nacilingvaj dramaj majstroverkoj, kaj multaj sukcesaj teatraj prezentadoj de tradukoj, ja, plene pruvas la taŭgecon de nia lingvo por teatro; sed nia originala dramo restas malriĉa, amatora.

p.80 Sonĝe sub Pomarbo estas io alia; laŭ Baghy, “triakta lirika komedio en ses fantaziaj bildoj”. Ĝis nun ĝi estas eksterdube la ĉefverko de nia drama literaturo; tamen mi ne povas senrezerve taksi ĝin plensukcesa.

p.84 Verŝajne estas la ekzisto de tiaj travivaĵoj, kiu pelas nin al komcepto de eterno ne kiel senfina tempodaŭro, sed kiel ia estertempa esteco, io kvalite malsama al nia konata tempomondo. Ankaŭ universala estas kontraŭvola kompreno, ke, eĉ ni subjektive sentas, ke ni staras sur la pinto de vivo, pura ekstaza esteco ne estas por ni homoj; ni devas rilati kun la tempofluo kaj aktivi la vivo.

p.88 Eble estis pli bone, legi Sonĝe sub la Pomarbo kiel poemon, ol kiel dramon, almenaŭ ĝis oni povos vere spekti ĝin kiel dramon.

Sed li estis nia granda drama pioniro, kiu komprenis profisie pri artoj de la teatro… ; kiu pruvis, ke Esperanto plene taŭgas por tragedio, komedio, farso, skeĉo, poezia dramo. Li nemezureble staras super ĉiuj ni aliaj.



Ⅳ　ANKORAŬ NIA GRAVA DRAMVERKISTO

p.71-72 Multaj bonekaj tradukoj en nacilingvaj dramaj majstroverkoj, kaj multaj sukcesaj teatraj prezentadoj de tradukoj, ja, plene pruvas la taŭgecon de nia lingvo por teatro; sed nia originala dramo restas malriĉa, amatora.

p.80 Sonĝe sub Pomarbo estas io alia; laŭ Baghy, “triakta lirika komedio en ses fantaziaj bildoj”. Ĝis nun ĝi estas eksterdube la ĉefverko de nia drama literaturo; tamen mi ne povas senrezerve taksi ĝin plensukcesa.

p.84 Verŝajne estas la ekzisto de tiaj travivaĵoj, kiu pelas nin al komcepto de eterno ne kiel senfina tempodaŭro, sed kiel ia estertempa esteco, io kvalite malsama al nia konata tempomondo. Ankaŭ universala estas kontraŭvola kompreno, ke, eĉ ni subjektive sentas, ke ni staras sur la pinto de vivo, pura ekstaza esteco ne estas por ni homoj; ni devas rilati kun la tempofluo kaj aktivi la vivo.

p.88 Eble estis pli bone, legi Sonĝe sub la Pomarbo kiel poemon, ol kiel dramon, almenaŭ ĝis oni povos vere spekti ĝin kiel dramon.

Sed li estis nia granda drama pioniro, kiu komprenis profisie pri artoj de la teatro… ; kiu pruvis, ke Esperanto plene taŭgas por tragedio, komedio, farso, skeĉo, poezia dramo. Li nemezureble staras super ĉiuj ni aliaj.


Ⅴ. POEZIA PERSONECO KIEL MEMSTARA ARTVERKO

p.90 Auld priskribas Baghy kiel “post ZAmenhof, la plej popular esperatisto en la mondo”, kaj asertis, ke “ l aminda karaktero de la aŭtoro ĉiam trudiĝis inter liaj verkoj kaj la kritikistoj, tiel ke estis kvazaŭ blasfeme sugesti, ke ie-tie la artistoj falis aŭ lamis.

, ekzistas recenzoj pri Baghy-verkoj ne nur nefavoraj, sed maljustaj kaj eĉ kruele insultaj. Amindeco garantias amatecon; grandskala amateco povas en si mem veki malicon eĉ aktivaj de enviantoj.

p.91 Se Baghy estus nenion verkinta, liaj servoj al Esperanto restus grandaj kaj unikaj.

p.92. < letero de Baghy> …mi ĉion faras laŭsisteme en la literature laboro ne forgesante pri tio, ke nia “ deligenta kolegaro” ankoraŭ ŝatas la simplaan lingvaĵon kaj ne tre komplikajn temojn. Se iu iam prenos al si taskon tralegi miajn skribaĵojn, li certe povos konstati, ke tiu vagabondfantazia J. B. almenaŭ respektis la bezonojn de nia literature evoluo kaj bonvole servis por doni al la kursanoj.

“… mi neniam verkis por la kritikistoj, por postparolantoj; sed mia verkis por tiaj simplaaanimaj homoj, kaiaj estas mi mem kaj plimulto sw ĝuantoj de nia literaturo.

p.93 ; li esprimis timon, ke trod a neologismoj el eŭropaj lingvoj kalfaciligos lernadon de la lingvo por azianoj… , unuflanke Baghy, kiu celis servi tujajn, amasajn bezonojn sed tiurvoje kreis artverkojn; kaj aliflanke Kalocsay, kiu pli celis krei altnivelajn artverkojn, volis jam puŝi nian ligvon ĝis limoj de esprimeblecoj laŭ altaj mondliteraruraj artkriterioj, …, kaj tiuvoje tre larĝigis interektajn perspetivojn de Esperanto.

p.94 Ni ne forgesu,ke instuisto kiel Baghy ne nur multe instruadis Esperanton; li ankaŭ instruis, plej parto per ekzemplo, pri instruistaj artoj, …
p.95 Li tre aktivis ankaŭ sur tereno de tutmonda Movado… ; li penadis en pluraj kompleksaj, malfaĉilaj situadioj helpi al unueco, tpleremo kaj saĝa pada kunlaborado; kaj absolute mankis ĉe li persona vanteco aŭ potenc-avido.

p.95~p/98 < pri Publika Letero>

do liaj laboroj por Esperanto donus al li eĉ altan lokon en la esperanta panteono, tute sen lia literature kontribuaĵo.
… Ni ne forgesu, dum granda parto de lia vivo, pro enlandaj plitikaj situacioj, lia primovada laboro postulis de lit re delikatajn ekvilibrojn, deplomatecajn takuton, ofte eĉ ian ruzecon tute ne naturan aŭ agrabla al tiu sincerega, ver-ama homo; kaj ofte eĉ endanĝerigis lin.

p.99~ p.103 < pri malsanaj, malri&#265;a vivo de Baghy>
p.102~p.103 , < pri rialto kun la edzino

p.104 < pri rialto kun tiam re&#285;imo
; li estis kontora&#365;-fa&#349;ista, anka&#365; forta patriota hungaro, kvankam li abomenis &#349;ovismo; sed dum lia tuta vivo li devis pensi dan&#285;eroj de herezoser&#265;ado, miskompreno a&#365; malice misprezentado. Verkidto kiel Baghy bezonas spacon por esplori la vivon kaj ser&#265;i la veron; brokrataj pendanta&#309;oj lin limigante kaj timigante tre malhelpis ne nur la homon, sed artiston.
Etmensaj brokratoj malhelpis multmaniere. Dun “ Granda Silento” ili malaperigis multajn leterojn liajn al eksterlandaj geamikoj, a&#365; iliajn leterojn al li… Post 1956, &#265;io tia ege pli boni&#285;sis. Tamen ―
en 1957 li intencis &#265;eesti la Universalan Kongreson en Marsejo; li havis la komision de ministrio, valuton voja&#285;bileton, vizon; sed iu burokrato minora, kiu … , tro longe retenis lian pawporton kaj seniluzigis lin kaj centojn da esperantistoj.

p.105 en 1960, mi, jam farante prelegvoja&#285;on en Hungarlando, aran&#285;is por Baghy similan voja&#285;on en Britujo… Multaj el ni en Britujo fabore laboris, aran&#285;is programon ne nur culture valoran, sed espereble sanigan kaj agrablan por li; &#265;io estis preta, kiam iu (tielnomita esperantisto!) ial intervenes, pork e li ne ricevu pasporton. Li mem ne certas, sed kredis, ke la vera motive de tiu persono estis envoi.

L. K&ouml;key ; Lojos, hungaro Nask. 31 majp 1897. E-isto de 1919. 1928~1930 redaktoro kaj eldonisto de H.Heroldo. laboris por anka&#365; Pane&#365;ropa Movado. Redaktoro de la Enciklopedio.

p.106~ 109 < pri karktero kaj trajtoj de Baghy>

p.107 Baghy lasis ĉe mi la impreson, ke li ne tiel celis, egocenre sanktuleca, ke tiu Baghy estu bona homo, sed ke aliaj homoj, kaj kelkaj valoraj celoj ― paco, toleremo, interhoma kaj internacia kompremo, kompato, justemo; kaj Esperanto, por li tiel essence ligita kun paco, farteco, kaj justeco ― ricevu la fidelajn servojn de tiu malgrava Baghy. Unu el liaj favorataj frazoj pri prindipoj estis; “Ni ne penu savi la homaron; ni penu nur servi la homaron,”

IDILIO

Idilio
I.U. ------- La unua filo de Zamenhof el Oriento
(Por la animo de I.U.)


DEDIĈO

Se estus ĝi nur la ornamo
De la unutona viv,
Tolerus mi sen ĝi la amo;,
Tamen ve en efektiv’…

La vivo estas nur la ŝelo
Sen la am’ de l’ varma kor’;
La ŝel’ sen karno, sen mielo
Estu tuj ĵetata for!
I. U.

( “Amo kaj Vivo” el la VERDA PARNASO)

La poeto: Preparanto al la revolucio; brile disŝutante, la sopirojn soifajn; kondukis orienten dolĉe inspire, por la mondo evoluu.
Sed, pro tio, TIU akceptis al si, nur malsaton, mokojn kaj la morton frostigajn, funde de nia socio.

Nun, antaŭ la Animo, almenaŭ dediĉi, la etan folian monumenton sangantan…

La tria datreveno al forpasa de I. U.
La 7-a tago de marto en 1972
la Redaktantoj

La vinkto

JEN UNU SIMPLA VINKTO

Jen unu simpla vinkto,
Ĉe l’ centra fiksa punkto;
Disvolvi etendi ĝis sankto!


MI ĜIN PRENIS ŜTELE

Mi ĝin prenis ŝtele
ĉarman etan floron!
Ĉar ravas ĝi tro bele,
kaj logas mian koron!


RILATOJ

Estiĝas rilatoj ofte kaj multe,
grandaj, malgrandaj tre diverse.
Dum forpasas plejparto senrezulte,
iu malgranda penetras trauniverse.
Momenta tuŝeto ŝajne senforto
por ĉiam vivadas trans la morto!


NEBULA LAKTA ĈIRKAŬBRAK’

Nebula lakta ĉirkaŭbrak’
rozkoloras nun,
Ĉiele miele kisas sun’
Jen, naskiĝas tag’!



UnuSola
KARA UNU SOLA

Unu estas unu,
sed unu ne estas unu.

Unu venas el senlimo,
kaj sin direktas al senlimo.

Ne pensu ke unu estas malgranda,
ne diru ke ĝi estas malmulta.

Ĝi prezentas senlimon,
ĝi reprezentas la tuton.

Mistera estas unu,
potenca estas unu.

Respektu, amu la plej karan unu!


NE RIPROĈU FOLIOJN

Ne riproĉu foliojn,
ke ili estas ne floroj;
Havas ili misiojn.

Kaj ne plendu la floron,
ke ĝi ne estas folioj;
ĝi ankaŭ faras laboron!

Ne ignoru radikojn,
ke ili kaŝas sin teren.

Ne kurbigu la branĉojn,
etendiĝi aeren!


KORA FRUKTO

Malantaŭ granda verdfolio
jen sin kaŝas eta io.
Oni ne rimarkis ĝin,
sed kiel mamo de knabin’,
malmole ŝvelis ĝi rondete,
nur modeste kaj sekrete.
Ĝi ne floras elegante,
nek odoras aromante,
sed jam venis la sezon’,
ĝi maturas en burĝon’.
Floras, fruktas en samhor’,
dolĉas figo en la kor’.


KANTO DE ABELO

En la sinon de la floro
enpuŝas korpon la abelo;
Ravite de l’ odoro
ĝi serĉas por mielo.

Flugiloj febre tremas,
kuntire korp’ sin premas;
Flari, suĉi ja rapidas,
tiel arde ĝi avidas.

Malfermu sin timema floro,
enlasu la abelon profunde;
Nun leviĝu, volvu dolĉa odoro,
elfluu la miela fonto abunde;

Ke mondo saturiĝu en feliĉo inunde.


AL PIEDETOJ

Laboras bestoj etaj,
kun penoj jen ripetaj;
Sur krudaj polvaj vojoj
silente ili iras.
Kaj pri ĝojoj kaj malĝojoj
nenion ili diras.
Pezan ŝarĝon porte
ili marŝon faras,
Kaj dank’ al ili, forte
oni vive staras.
Sed homoj eĉ ne vidas
aŭ moke ilin ridas.
Tamen,
mi trovas ilin karaj,
kaj sentas ilin ĉarme;
ho, piedetoj paraj,
mi amegas ilin varme,
kaj karesas kore larme.


PIEDETOJ DE CIGNO

Sur paca akvo de l’ lageto
glite naĝas ŝi gracie,
la blanka cigno en kvieto,
jen brilante sunradie.

Ho, la kolo delikata
kaj plumaĵo eleganta !
Sed al mi ja pli ŝatataj―
piedetoj laborantaj

Sub la akvo jen malvarma,
Kiel ili estas ĉarmaj!



Infana Okulo

SONĜO DE INFANA OKULO

Sur monotona dika muro
el tero seke flava,
jen, sin trovas unu figuro,
ĝi estas la okulo brava.

Ĉu ĝin desegnis petola mano
de naiva juninfano?
Ĝi elrigardas kaj enrigrdas;
la muro nenion ŝirme gardas.
Ĉar sinkaŝi povas ja nenio
al la okulo tiel dia.


INFANETO SERĈAS MAMON

Infaneto serĉas mamon;
Suĉu, suĉu, kaj kresku granda!
Al ĝi oferu senliman amon,
ĝi serĉas, vokas, vive krianta.

Infaneto, vivulo nova,
veninto el la mistera vivfonto,
ŝajne nun senforta, sed ĉion-pova
por senlima universo kaj estonto.

Donu al ĝi dolĉan mamon,
por ke ĝi kresku sana kaj saĝa.
Oferu al ĝi varman amon,
por ke ĝi vivu feliĉa, kuraĝa!


ETINFANĈJO KRIAS

Etinfanĉjo krias krias
pro l’ patrinjo, pro la mam’.
Forte brave li pasias
saturiĝi en la am’.

Kaj la mamoj de l’ patrino
tuj vekiĝas je la kri’,
streĉigas en la sino,
ekŝprucis lakta stri’.

Tiel forte forte brave
ankaŭ volus mi ekkrii,
ke elfluu milde rave
ama fluso emocie!


SERĈAS KUN AVIDO

Serĉas kun avido
varman panjan mamon
eta jen katido,
ĝi sopiras amon,
kaj krias mi mi mi mi,
tutkorpe tutanime,
deziras ĝi esprimi
vivi plej sublime.


DU INFANOJ DORMAS PARE

Du infanoj dormas pare
en patrina dolĉa sin’.
Volus mi karesi kare
Vin, Anĝel’ Anĝelin’!

Vian pacan ĉarmon laŭdi
emas kun plenadmir’,
Vian belan sonĝon aŭdi
volus mi korsopir’!

Eĉ mi volus nun petoli
gaje ĝoje ĝue vin;
Kaj eĉ volus kunparoli
sorĉe dolĉe ja sen fin’.

Tenus forte vin en manoj
arde mi en ĉirkaŭprem’,
Varme kun vi, geinfanoj,
Kisu mi, ja nepra em’!

Diru mian korsopiron
al Anĝeloj , ho patrin’,
donu mia bondeziron
je Tag’ de Sankta Valentin’!


NI BALAU, NI BALAU!

Ni balau, ni balau,
en la ĉambro, antaŭ pordo.
Ni balau, ni balau,
en ĝardeno, en la korto.

Ni forigu jen polverojn,
ni purigu nian plankon,
Ni forviŝu jen polverojn,
ni purigu nian ŝrankon.

Ni forviŝu jen polverojn
kaj purigu nian breton,
Ni forviŝu jen polverojn
kaj purigu la bufedon.

Ni purigu la angulon,
ni ordigu niajn kestojn,
klare viŝu la spegulon,
kaj ordigu vestojn.

Ni forviŝu la makulojn
kaj beligu la tabulojn,
Ni forigu ja malpurojn
kaj beligu ankaŭ murojn.

Ni forigu ĉifonerojn
kaj ordigu paperojn,
Ĉion orde ni aranĝu
kaj konfuzon ni jam ŝanĝu.


LEONTODO

Malgraŭ malvarma veter’,
ĉe l’ flanko de l’ voj’,
alkroĉe sur kruda ter’
brave persiste kun ĝoj’
jam ekfloras leontod’
elstare de la mod’.



Ŝteli

AL RUĜA FLORO

Jen la floro,
ĉarma;
de sangkoloro
varma,
vivruĝa,
kortuŝa;

Flor’ de dianto;
nun Tag’ de Virin’,
infankaresanto,
profunde en la sin’
amon tenanta,
kreanto laŭ destin’
dia estanto!


FLOROJ ĈI TIE KAJ TIE

De frosto premite, de pluvo batite,
la sunan radion ne plene ĝuinte,
kadukaj palaj disfalis rapide
la floroj ĉi tie en nunjar’ kompatinda,

Tamen tie malproksime
en la valo de patrin’
floroj floru riĉe pace
kun favor’ kaj kolor’,
kaj ĉirkaŭbraku milde rave
la infanon en la sin’.
Ci suĉu sorbu ĝis satur’,
ĉi tien porti en la kor’.

GRANATO

Mi portis pomon de granato,
kun karaj sentoj korprofunde;
La ŝel’ amara, ne tre glata,
tamen tenas ĝi abunde

jen interne ĉarmajn gemojn
de rubeno sangkolora.
Ili portas sopirĝemojn,
kaj vokas cin pro mia koro;

Ĉiuj estas pretaj brili,
kaj arde ekbruli, multeface,
kaj de ci atendas ili
lipojn tuŝi dolĉe ŝmace!


MATENE

Matene, je l’ eklumiĝo de l’ tago,
serĉante plej belan medion
mi vagis sur bordo de l’ lago
por relegi leteron―cian.

Pura kaj freŝa fluadis aero,
alvenis ja dolĉa herbara aromo,
kaj floris reveme flor’ enotera,
for jam ekster la bruoj de l’ homo.

Jen cian leteron mi legis, relegis,
sub la nobla montego ĉe bordo de l’ lago,
kaj freŝan aeron plenkorpe enspiregis,
je l’ eklumiĝo de nova―la ta go!



Renkonto

RENKONTO

Telefone
mi vokis vin,
telefone
vi vokis min.
en ĝuste sammoment’
el la disa lok’,
kun sama sentiment’
de la kora vok’
Estas ne hazard’ sen senc’
sed natura konsekvenc’!

La renkonto de l’ anim’
en Univers’ sen lim’
ne povas esti duafoje.
Do, ne lasu ĝin sen kor’;
Nun firme tenu nin samvoje.
Jam plu ne disiĝi for!


PENTOJ

Jam longan tempon mi parolis
preskaŭ tutan la vesperon.
Sed mi disiĝinte sentas:
ke ne povis kiel volis
ni paroli ĉefaferon.
Kaj mi kore forte pentas.

Ho, pardonu min,
kara kamaradin’,
mi devis iri ĝis vojfin’
akompani vin.
Mi devis vidi ke la tram’
pace vin kondukis jam.
Mi pentas morde pro la am’.

Jen kore ĵuras mi: de nun
ankoraŭ unu paŝon faru pli
ĝis la fino ĝis la plenum’.
Jen grava instruo al mi de vi.


LARMO

Veron vi diris!―
―Ho, ankaŭ mi
profunde enspiris
kun emoci’.
Premiĝis la kor’,
la korp’ ektremis,
ĉu pro ĝojdolor’,
Ekplori mi emis.
Varmaj larmoj venis,
kiam la vero min ĉirkaŭprenis.
Ho, jam matenis!


AL SEMOJ

Flugu, flugu niaj semoj,
tra la aero en la sun’
trans herbejojn, rivereton
kaj monteton flugu nun.

Flugu, flugu niaj semoj,
trans la valon per flugil’
trans baron, trans arbaron,
vasten en la suna bril’!

Alten flugu niaj semoj,
pli ol montoj nuboj jen,
vasten flugu ĉiujn vojojn
al la kampoj kaj ĝarden’.

Ĝermu kresku niaj semoj,
verda estu tuta ter’
kaj ekfloru pacaj floroj,
vive brile kun esper’!



Mem-Angulo

DANKON

Dankon, ho vi kara
Pluvero ja subita!
Dank’ al vi bonfara,
ni estas ebligita:―
Sub ombrelo ŝirme
feliĉe stari pare,
kaj protekti firme
nin premi dolĉe kare!
Ju pli nin turmentas,
vi Pluveg’ malvarma,
des pli ni nun sentas
danki vin ho ĉarma!


ĈU PERMESUS VI AL MI

Ĉu permesus vi al mi
jam voki vin per “ci”?
Ho, karega kamaradin’
nun ni promesu nin!
Estas “vi” tro malproksima,
estu ci intima.
“ Vi” nur tie, “ ci” ĉi tie…
sonas kiel ho malsame!
La kor’ deziras emocie
kapti cin ja flame!


NI HAVU NIAN MEM-ANGULON

Ni havu nian mem-angulon
plenumi nian dev-postulon.
En cia hejmo varma,
en angulo luma,
estu nia laborejo ĉarma
por nia ĝojo task-plenuma.
Ni metu seĝon, tablon,
portu keston, meblon;
por disvolvi la kapablon,
kaj atingi ĉian eblon.

Estas en sidej’ kvieta,
tamen por labor’ impeta.
Kvankam ĝi nun tre malgranda,
ĝi estas bazangula ŝtono,
por kreado pli kreskanta
de l’ kulturo kaj la bono.

Bazita jen modeste sur la realo,
alte celante al l’ idealo;
Por ni kuŝas grava tasko:
jen estas la tuta homara renasko.
Ni devas veki plenplene genion,
disvolvi elfunde energion,
Ja, tiel ni plenumu nian mision!


AL NIA RONDO CI ALVENIS

Al nia rondo ci alvenis
per brava bela telegramo,
kaj ci kunsidon partoprenis
kun tutkora forta amo;
Tio multe kuraĝigis
nin ĉiujn, kaj novulojn frate ligis!


NE SEKVU NUR LA REVON

Ne sekvu nur la revon,
sed fakte faru devon.
La taskojn ni plenumu,
kaj veron ni prilumu.
Ni esperu en misi’
mondon fari la Edeno,
kaj laboru ĉiam ĉie mi kun ci,
ĝis feliĉa la reveno.
Laboru kaj esperu ni
ĉiam ĉie kun mi.


BONE LUDU CIAN ROLON

Bone ludu cian rolon
kian ajn ja surscene,
feliĉigi la popolon
bonhumore kaj vivplene.
Larmoj puraj ho abunde
ci nur ploru post kuliso.
Ke ĉe l’larma fonto funde
kristaliĝu stela kiso.


ĈU CI TION JA KONSCIAS

Ĉu ci tion ja konscias?
Eble ne, eble ne!
Tamen, bone mi ĝin scias;
Bone tre, bone tre!
Ke kuŝas en ci fort’ mistera,
jes la forto tre mirinda.
Estas tio tute vera.
Sed, estas ci je tio blinda!
Jen, ci vidu tion ĉi!
pro mistera cia fort’,
Nun poemon skribas mi,
laŭ la sorĉa cia vort’!
Ci povas fari mi feliĉa,
aŭ min fari tre mizera
Eĉ por tuta mond’ sufiĉa,
estas tiu forto vera.
Kion ajn ci ja povas,
eĉ miraklon, se ci provas!
Ĉu ci tion ne konscias;
ci faros mondon plenespera
Bone tion mi jam scias,
ĉar kuŝas en ci fort’ mistera!
Tio estas tute vera!


SEN KIALO SEN REZONO

Sen kialo sen rezono
venas milda larm’;
Kviete nur, sen bru’, sen tono,
trempas koron varm’.
Kaj penetras kaj saturas
ho, senkaŭza emoci’,
Nur kviete kor’ murmuras:
brave vivu ci!


Digna Solo

MALPACO GEFRATA

Mi volus cin malami,
mi volus cin disbati,
al ci kolere flami,
vizaĝon unge grati,
pinĉi, piki, puŝi, tiri,
tordi, mordi, ĉifi, ŝiri…

Volus mi pasie
kun ci nun malpaci;
Kriu ci furie
teruri kaj minanci;
Hurlus mi insulte,
mi premus cin , dispremus,
frakase kaj cin, tumulte,
ke timus ci kaj tremus!

Estu mi kuraĝa,
kore, korpe, forte!
Agu brave saĝa,
luktu vivu-aŭ-morte!
Volus mi konkeri,
ĉion ja superi!

Mi tiel volus,―
sed fakte volas,
Jen deziro arde bolas,
ke venku, venku je la fin’
plene venku ci sur min,
mordu min kaj glutu min!


SKURĜAS

Skurĝas, skurĝas, skurĝas,
al mi ci animon ĝisoste;
urĝas tasko urĝas,
strebu, impetu, vivkoste.

Ci batu, batu, batu
la kapon, la korpon bastone,
sen ŝancel’, sen hezit’, kaj senkompatu,
ci devas, ci devas tion, ordone.

Ci pelas, tiras, trenas
eligi min el banalo,
ci penas, ci penas kaj penas
proksimi la dion en idalo.


DIGNA SOLO

. . . Malgajo sur mieno
en koro peza spleno,
ci staras tute muta,
severa, severa, severa,
kvazaŭ ĉe l’ abismo kruta,
kvazaŭ ĉe l’ pordo infera, . . .
Rigardas ci sen palpebrumo
penetri al profundo senfunda ,
al senfina, senlima mallumo
en malgajo, malĝojo inunda, . . .
Frapita, skuita mi tremas,
je dolora, kruela senkonsolo;
Min vekas, streĉas, korpremas,
la brava, propra, digno solo!



Lulkanto

LULKANTO

Dormu pace,
nun senĝene,
kaj liberoplene!

Pace dormu,
hom’ ne venu,
cin neniu ĝenu!

Dormu dormu
en lulilo,
fermu sin pupiloj!

Pace dolĉe
dormu, dormu,
mi lulilon formu!

Dormu dormu,
dolĉe ĝue,
pace surgenue!

Dormu dolĉe,
dormu pace,
sur lanugmatrace!

Dolĉe dormu
sur lanugo
por ĉiela flugo!


LULKANTO

Nun aspektas cin tro lace;
tio multe mi ĉagrenas.
Ĉu suferas ci senpace,
ĉu tro zorgas, ĉu tro penas?

Jam ripozu ci nun varme,
sur la brusto mi cin tenos.
Dormu dolĉe, dormu ĉarme,
Sonĝoj, kantoj, cin festenos.
Ĝojon, forton ci reprenos.


TRO LACA VI ASPEKTAS

Tro laca vi aspektas;
premite timas mi!
Ĉu la sanon ne difektus
peza ŝarĝ’ al vi?

Vin vigligi mi ne povus,
iel vin gajigi pli?
Nun vi iom ĉu ne provus
preni glason da viski’?

Do, ni prenu nun glason
por ni kune tute du;
ni ĝin gutu en te-tason,
trinku ni; sufiĉos ĝu’.

Tiel faris ni kontente.
Varma iĝis nia kor’.
Vekiĝas nun mistera sento;―
El unu glas’ ni trinkis for!
Tiel trinkos sorton same
ni malĝojon ĝojon kune.
por la vivo por ĉiame
nin tenante ni komune.


KONSOLLETERO

Petegas mi pardonon,
mi sentas kordoloron,
ĉar faris mi malbonon,
rabinte al ci horon.

Mi kaŭzis al ci lacon
kaj cian sanon premis,
eĉ dezirante pacon
cin ĝeni mi tro emis.

Ho, pardonon donu ci,
aŭ pli bone, punu pli―
per cia forta tord’
aŭ per cia akra mord’!


FRANDAĴO

Ĉu mi donu, do, frandaĵon
kaj regalu cin per vin’?
Aŭ tre brile mi cin vestu,
per juvel’ ornamu cin?

Tamen, tamen, ci malgaja
diris ĉiam kun plendem’,
ke ĝi estas ne feliĉo;
jen aŭdiĝas kora ĝem’.

Kion faru, kiel agu
mi por ci, al ci, kun ci?
Ĉiel felĉigi cin
ĉiam, ĉie volas mi!

Ho, mi volus ĉion doni
al ci vere por feliĉ’
sed neniom ĉe mi estas
da kapablo kaj da riĉ’.

Do , oferu min dediĉe
mi al ci por fina ĝoj’,
nur laboru kaj esperu,
jen la vera sola voj’!


CI FARAS ĈIAM AL MI BONON

Ci faras ĉiam al mi bonon,
eĉ perdinte pluvmantelon,
ĉar mi havas urĝbezonon,
ke forĵetu malnovon malbelon!


TIAM TIE

Tiam tie
mi vidis cin,
paroli kun ci
mi esperas.

Tamen, ho ve,
ĝis la fin’
bona ŝanco
ne aperis.

Multaj homoj
ĉiu volis
kapti min,
kaj kunparoli.

Ĉiu hom’
pri sia tem’
laŭ person’
kaj laŭ la em’.

For barate
mi cin lasis,
senkompate
tempo pasis.

Ho, kiel forte
mi deziris,
sed nek unuvorte
al ci diris.


MI SOLE EN ĈAMBRET’

Mi sole en ĉambret’
sopiras cin en kor’;
fumon de cigared’
ne lasu flugi for !


NE POVIS MI ELDIRI

Ne povis mi eldiri
al ci “Bonvojaĝon!’’
Kaj sentas mi en koro
akran la domaĝon;

Ne povis ankaŭ diri
“ Ĝis la bonreveno”.
Kaj tio al mi estas
peza korĉagreno;

Nek petis mi transdoni
bondeziron al karuloj.
Kaj mi malkviete
larmas en okuloj.

Kie ci nun pasas?
Kien ci veturas?
Ĉu tage estas ci feliĉa,
nokte cin plezuras?

Se estus ci tre gaja
malgajus mi dolore.
Se estus ci malĝoja
mi des pli plorus kore.

Ho, kie ci nun estas
en ĉi tiu horo?
Kiel ci nunsentas
en cia mola koro?

Jam ne tolereble
mia koro nun doloras,
sopire al ci ploras!


ELDIRINTE “ ĈION BONAN !’’

Eldirinte “ ĉion bonan!’’
mi devis sola lasi cin.
Sed revenas mia koro
ree ree ja sen fin’.

Sentoj pensoj sorĉeodore
volve kirle flugas jen,
Dolĉdolore svenkolore
kovras cin en ĉirkaŭpren’.

Milde pace kisripete
dankkonsole cin karesu,
Sonĝe lulu jam kviete
zorgon ĝenon nun forgesu!


BONVOJAĜON !

Bonvojaĝon.
Mia kara!
Flugu gaje
al bordo mara!

Vagu ĝue
tra montet’ arbara,
ludu ĝoje
en sunradio klara.

Volus ankaŭ mi
kun ci iri kune,
Tamen ne eblas al mi
kune iri nune.

Do, ci flugu nun
por ni komune.
Varme por mi
ci baniĝu sune.

Por mi spiru plene
freŝan aeron.
Plene ĝuu por mi
kvietan liberon.

Rigardu por mi
belajn ĉarmajn florojn,
Por flaru avide
ravajn bonodorojn.

Anstataŭ mi sufiĉe
ĝuu pejzaĝon,
Anstataŭ mi plenumu
Feliĉan vojaĝon.

Por mi ci aŭskultu
arbaran susuron,
Anstataŭ mi ci aŭdu
riveretan murumuron.

Kaj reveninte ci
donu al mi ĉion.
Al mi ci donu
cian tutan emocion.

Ci donu al mi
sunan odoron.
Al mi ci transportu
ondaran sonoron.

Plene ci donu
al mi spiron de naturo,
Al mi ci transportu
serenon de lazuro.


KION FARAS CI , BIRDETO ?

Kion faras ci, birdeto,
nun en ĉi-momento?
Ĉu ci sonĝas en nesteto?
Kion, kiel-sente?

Malkviete mi pensadas
al ci, ho sopire;
Kaj kuraĝe kanton kantis,
al ci ĉion dire.

Ĉu ci aŭdis tiun kanton,
tro sovaĝan voĉon?
Ĉu ne ĝenis ĝi la sonĝon,
vekis ne riproĉon?

Ho, timeme kanti-resonon
aŭdi mi atentas.
Kaj kortreme la triladon
de ci mi atendas.

Kion pensas ci, birdeto,
nun en ĉi-momento?
Ĉu ci flugas? ĉu ci haltas?
ho, kun kia sento?


NENIEL , NENIEL

Neniel, neniel ho mi povus
plu ne vidi kaj forgesi;
kiel ajn eĉ mi provus
jam ne ami, ne karesi.

Ho, floret’ tre delikata,
se nur lasus mi sur voj’,
de l’ venteto disblovata
ci pereus en malĝoj’!

Nepre, nepre devus mi
ĉiam zorgi kaj rigardi,
kun pasi’ kaj emoci’
devus ĉiam mi cin gardi!


Ŝalma Fajfo

HO KIEL GRANDA ESTAS TIU MIRO

Ho kiel granda estas tiu miro,
kiel profunda estas tiu timo,
kaj samtempe jen korĝojo kiel forta!
Ĉu ne aŭdiĝas plorsopiro?
ĉu ne vin frapas la mister’ sen limo,
super, super trans ja ĉiu vorto?

Estiĝas la fakto neniam pensita,
Je timo kaj ĝojo, senfunda, senfina,
nova viv’ enkorpiĝas el la mondspirito;
En ploranta,
kaj tremanta kor’ senpeka virgulina!

Ĉiel gardi, ĉiel nutri , plenkreskigi ĝin,
tiun etan grandan vivon,
ho kiel grava sufer’!
Koraj zorgoj , korpaj penoj ,
ja sen ĉes’, sen fin’;
Sed, plej karan ĉi infanon amu,
fidu kun esper’!


REKTE RIGARDE EN MIAN OKULON

Rekte rigarde en mian okulon,
ci eldiras tre graven postulon;
ke montru la vojon al regno senmorta
el efemera vivado senforta!

Sed jam tre bone ci scias ja tion,
ke vortoj aŭ frazoj neniel sufiĉas.
La vera respondo postulas la ĉion!
necesas, ke mi al ci tuton dediĉas.

Ci povas trapaŝi ajn kien senlimen,
kiel triumfe kun glora trofeo,
se ci jam akiris plenplene l’ animon.
Ci prenu, mi donas l’ animon de l’ kreo!


ŜALMA FAJFO

Kial plendas ci ĉagrene,
ke nenio restus mane,
koron sentus ci malplene,
Ĉion tiel vanta vane?

Al mi rabis ci animon,
ankaŭ koron; ĉion prenu!
For ĉagrenon, for la timon,
Rabu forte, firme tenu!

Eĉ prenita sur la vojo
simpla ŝalma herbfolio,
kiam ludas ci kun ĝojo,
sonas ĉarme melodie.

Jam en maneto cia
mia koro kaj animo
estas pretaj harmonie
soni por ci en sublimo.


BLOVAS VENTO (en HAJKU-o)

Blovas vento el la mar’
jen muzikas pinarbar’.

Vento vokas el la mont’
kaj respondas mara ond’!


Pasiono

LA FLUON NI TRANSIRIS

La fluon ni transiris.
transpasis la riveron,
kiu vivon spiris
kaj eklumis veron.

Ni alvenis landon, kiun ni sopiris,
kaj sur la novan teron nun ni ekstaras;
belaj floroj nin nun altiris!
odoron dorĉan ni nun flaras!

Post longaj erarvagoj,
ŝancele kaj hezite,
jen haltoj kaj staradoj,
ne firme en la agoj
ofte falinte kaj vundite…

Malĝojo kaj doloro
premis al l’ animo,
senforta kaj la timo
ĉagrenis en la koro.

Sed nun ni alvenis
la landon jen finfine,
kiun la espero benis
ho, regno, al ni destina!

Ĉi tie ni kviete sidas,
kaj pace laboras, liberas,
ni nin amas, fidas,
paŝtas, plugas, esperas.

Jen mielo lakto fluos,
la vivo kreskos, pluos,
tutan teron plenos,
kaj ĉielon tenos!


TRANS LA RIVERO JORDANA

La eterna Di’
promesis ja al ni:
―Jen estas grasa ter’,
kie lakto kaj miel’
fluas en river’
sub la belĉiel’.
Iru tien kun esper’
kaj kun fido kaj la am’,
tra dezerto , trans river’;
Tie vivu pace jam!

Ho, tiu regno estas kie?
Ĉu ci vere tion fidas?
Jes, mi vidas jam ĉi tie,
ĉar ci milde kun mi ridas!


JUBILEA READMONO

Tra dezerto erarvagis ni
jam kvindek jarojn,
Ni surpaŝis krutajn rokojn
kaj la sablajn marojn.

Nun ni staras sur la bordo
de la pac-rivero,
Kaj momenton ni ripozas
post la longsufero.

Trans la ondoj antaŭ ni
jen sub lazurĉielo,
Kuŝas kampo kie fluas
lakto kaj mielo.

Longan vojon rememoras
nin nun ho kun larmo:
Tutan tempon ni suferis
je malsat’, malvarmo.

Jam batis nin ventegoj
sen rifuĝaj lokoj,
Aŭ apenaŭ ni el morto
savis nin ĉe l’ rokoj.

Sed el ĉiuj ĉi turmentoj
la plej akra bato…
Tio estis malkonfido
inter la gefratoj.

Sur standardo de l’ Espero
kaj Pacienc’ obstina,
Jen malgaja Majstr’ aldonis
“ la Konkordon’’ fina.

Nun ne staras Li gvidanto
antaŭ ni armeo.
Sed Li vivas inter fratoj
des pli en realo.

Lin memoru, Lin plenumu;
venis Jubelio!
Realigu readmonojn:
Frateco, Justeco, Egalo!


ĈI TIE NI KVIETE SIDAS

Ĉi tie ni kviete sidas,
la tero, herboj bonodoras;

Nun pace dolĉe ni ĝin vidas,
tra la valo bele floras!

Ni esperas, amas, fidas,
paŝti plugi, ni laboras.

Kaj mielo, lakto, fluos;
idoj, anoj kreskos, pluos;

Tutan teron ni plenplenos,
kaj ĉielon ni alvenos!


PASIONO

Ĝis nun sciis mi nenion;
nur nun ĵus mi sentas vere;
fiksrigarde figfolion,
ho, ĝemspire, korsufere…

Kion montrus tiu signo,
kiel batus la doloro,
jen najlite sur la ligno
trapikata en la koro!

Tiu tempo jen alvenus.
Ĉu ci pretas, ĉu ci tremas?
La momento cin ĉagrenus?
Ho, mi koron al mi premas!

Ke aperu glora lumo
jen Pasiono de Krucumo!


SUDA VENTO

Venas vent’, SudaVent’
trans ondoj, montoj tra l’ aer’
kun freŝa sent’, milda sent’
Ĝi portas pluvon sur la ter’

Kvieta pluv’ fekunda pluv’…
Nun arboj kampoj verdas pli
Jam vidu jen bela pluv’
ke rikolton riĉan havas ni!

“ Al Vjetnama Amikeca Senditaro “


Perlamoto

IDILIO

Kanteton kantetas
per voĉo tintila,
Ŝi tion ripetas
en sono beltrila…

Mi aŭdas ravite,
ho, knabino kampara
nun kantas recite
brilmiene tre kara.

Kaj simple ni kontentaj
jam ĉion alian ne aŭdas;
ĉu majstroj eminetaj
nin laŭdas aŭ mallaŭdas!


PLU NENIAM REAPERIS

Kolegoj tute konsternite
krias, vokas, jam tumulte,
Je konfuzo tre subita
alkuras barkon homoj multe.

Kaj perditon serĉas sondas.
Sed la akvo vane ondas.

Pasis pluraj noktoj, tagoj,
serĉi homoj ĉiel provis.
Sed silenta restas lago,
la perditon oni ne retrovis.

Sendormas gefratoj, kolegoj,
ploradas je kordoloregoj.

Fine homoj time diras:
ke funde kaŭras monstraj rokoj;
kaj tremante ĝeme miras
pri grotoj en profundaj lokoj,

kiuj eligas fluon glacian
froste malvarman, mortigan ĉion.

Ho, fundo mistera de l’ paca lageto,
hele brilanta sub suno kvieta!


VISTARIO

De alteco malsupren
pendas floroj humilaj,
helpurpure nuancaj
vistarifloroj fragilaj.

Allasitaj al vento
sin la floroj balancas;
kvazaŭ en la aero
papilioj nun dancas.

Kaj verdaj junaj folioj
virge freŝe ruĝetaj
Laŭ petol’ de venteto
tremetas malkvietaj.

La branĉetoj delikataj
sin etendas malfortike,
supren, supren grimpante
sin volvas, plektas mistike.

De la supro malsupren
pendas floroj elegante,
jen humile sed fiere
sin balance dancante.

Ili estas anĝeloj
la floraro vistaria,
En ili mi cin vidas
en ĉielo fantazia!


ĜI NE ESTAS FORTIKA

Ĝi ne estas fortika,
kiel peza hakilo;
Ĝi nek akre trapika,
kiel lanco frostbrila.

Ne la arbojn gigantajn
ĝi faligas surtere;
ne la bestojn muĝantajn
ĝi forbuĉas severe.

Ĝi malgranda, maldika,
kaj tre mola delikata,
kun brileto mistika,
sur fingreto portata;―

La ringeto el oro!―
tamen kia utilo?―
Nur la koron kun koro
ligas en maltrankvilo.

Pli fragila, dolora,
kun ardanta tratremo,
fandas koron en koro
pro ci farata poemo!


PERLAMOTO

En profunda vanta mar’
ĉe l’ angulo de l’ kviet’
fermite en la ŝela par’
pace dormas jen konket’

Tra mallumo alrigardi
sopirante al la lun’
ĝi iom lasis sin ne gardi
kaj malfermiis pordon nun.

Ondoj ja enĵetis foje
etan grajnon de dolor’
en la ŝelojn, ho malĝoje.
Kaj suferas konka kor’.

Ho, elfluas larma flu’
ve senĉese el la kor’;
Kaj la larmo trempas plu
la grajneton kovri for.

Tiel pasis jar’ post jar’
kaj korpiĝis el la larm’
Eta lun’ en bril’ kaj klar’,
la juvel’ de sorĉa ĉarm’.

Ho ve, ankaŭ ci al mi
ĵeti grajnon de ĉagren’;
Kaj ploradas tiel ĉi,
mi sen luno vane jen!


KANTO DE ELEFANTA INFANO

Jen infano elefanta
Iras nun promene,
Ĝoja estas li marŝanta
Revon kaj plezuron plene.

Paŝon, paŝon li promenas ,
Trans fluetoj , tra marĉetoj;
Akvo, koto lin ne ĝenas,
Laŭdas plaŭdas ĉe l’ piedoj.

Paŝon, paŝon li trapasas
La ĝangalon sen la vojo;
Herbojn arbojn li frakasas
Per piedoj kun korĝojo.

Paŝon, paŝon li marŝanta
Jen sur ŝtonoj jen surroke,
La infano elefanta
Ĉiam ĝojas, ĉiuloke.

Paŝon, paŝon li kantanta
Promenante tra ĝangalo
La infano elefanta
Trans la monton, tra la valo.

Marŝas marŝas Elefanto.
Marĉon saltas timaj ranoj.
Sed sen zorgo kun la kanto
Iras elefant-infano.

Post trapaso Elefanta
Jen kunvenas ranoj multe,
Kaj kvakadas kolerante
Kaj bruadas tre insulte.

En densaĵo la serpento
Jen rapide kuras tremas,
La infano sen atento
Paŝas kaj piede premas.

Sur la branĉoj jen simioj
Saltas kuras tre rapide;
Malproksimase sen fi-krioj
Moke gestas ĝi nazride.

La Infano Elefanta
Marŝas, marŝas tre kontente,
Mem kantante mem ĝojante
Al aliaj senatente.

Nun Infano Elefanta
Ĉirkaŭ kaj returnen vidas,
Trovas bestojn timkrianta;
Kaj li miras, kaj nun ridas:…

Kial ili tiel krias?
Kial ili jen forkuras?
Kial? kial? Mi ne scias,
Ĉar mi ilin ne teruras!

Longan nazon nun levante
Li al bestoj jen alvokas,
La Infano Elefanta
Al la bestoj kiuj mokas:…

“Ho, vivantoj en arbaro,
ne forkuru tiel time,
ni ja estas fratoj karaj,
kunpromenu ni intime!

Jen la suno brilas hele,
Vi ne timu, ne forkuru!
bonodoras floroj bele,
ni promenu, nin plezuru!”


Aprilo

JEN PASAS, TRAPASAS

Jen pasas, trapasas
aprila pluvo delikate
kvazaŭ silka vualo de maten’…

Ĝi lasas, jen lasas
burĝonojn, florojn larmotrempate,
aŭ juvelornamate,
tra kampoj de kolzoj,
en persika ĝarden’…

Venas nun printempo
la tempo de l’ revivo!
Ĝojon kaj malĝojon
eltrinku ni el efektivo.

Al ni ankaŭ venas
la tago de naskiĝo cia.
Sentas, pensas, kaj mi kore benas
profunde pri l’ signifo
de l’ plena vivo, ― evangelia.


BLINDIGE SUNO LUMAS

Blindige suno lumas,
kaj ĝermoj sin etendas,
la tero vaporumas,
Sorĉan spiron ĝi elsendas,

Ial regas min malgajo,
ke disfaladas florfolioj.
Jen baldaŭ venos brila majo,
revenu pacaj papilioj!


TRA ARBARO SEN FOLIO

Tra arbaro sen folio
milde venas dolĉodor’,…
Jen floras etan magnolio;
baldaŭ venos varma hor’.

Jen vidu florojn tiujn ĉi,―
hodiaŭ ili vivas belaj pli;
ĉar ame akvon donis mi!

Venis ja April’,
monato de ekflor’,
monato de ekbril’;
Reviviĝu cia kor’,
ekkantas birdoj jam kun tril’!

Jam estas nun April’,
monato certe cia;
Rigardu al la suna bril’
kaj al floro magnolia!


MARTO

Ho, burĝono eta
iĝas ronda granda pli
kaj ekmalfermas sin!

Kia pov’ sekreta
tion flustras je al ci
kaj gracie revas min?


HORTENSIO

Pluvadis, tre longe pluvadis,
kaj fine hodiaŭ, ja klaras mateno.
La pluvadon elporte
en angul’ de silenta ĝardeno,
jen blue kaj ruĝe, aŭ blanke aŭ verde,
mistere floradas hortensio,
pacience, persiste, esperon ne perde,
ĝis ekbrilas nun la suno de Julio!


AǓTUNO

Aŭtono; nun pluvetas,
naturo kvietas.
Ripozas mi pace,
korpo, menso jam lace.
Mi dolĉe glutas teon,
sed amare aŭdas veon
Ĉi-jare oni diras,
Ke rikolto abundas,
Sed plugistoj ĝemspiras,
ke sufero pli profundas!


VINTRAJ ARBOJ

Staras arbon nudaj,
branĉoj, trunkoj krudaj,
foliojn nek unu portas;
ĉu dormas, ĉu jam mortas?

Florojn iam ili havis;
jen ni kore sentas varm.
Kaj verdaj, flavaj, ruĝaj ravis
folioj eĉ la lastaj ĉarme.

Nun froste kantetas ter-glacio,
sible skurĝas vent’ severe.
Ŝajnas ke pereus ĉio,
Sed profunde jen subtere
radikoj spiras emocie.



En Ĝangalo

EN ĜANGALO

Ve, moskitoj, kuloj,
ne faru atakon svarman
al bebo senhelpulo ,
ne suĉu sangon varman.

Ho, malicaj vi moskitoj
kial tiel senkompataj
atakas al kreito
tiel mola delikata?


ANKORAŬ MALSEKAJ　

Ankoraŭ malsekaj de rosoj matenaj,
briletas, trementas ruĝaj flavaj floroj,
de revoj, de timoj de ĝojoj plenplenaj,
Nun spiras kaj ĝemas, batbatas la koroj.

Pasas la vento, jen karese, jen skue;
radiiĝas la suno pli varme kaj pli arde.
Jam ne eblas sidi nur kviete kaj ĝue,
Necesas nun brave stariĝi sin garde.

Kontraŭ sekiĝo, kontraŭ formorto,
Por ĉiam ne velkiĝu brilantaj koloroj,
Por ĉiam ondadu en vejnoj vivforto.
Profunde en koroj vivu ĉi-memoro!


EN NOVA LOĜEJO　

Kviete kaj trankvile
ĉe l’ fenestro mi nun sidas.
Kaj verdajn kaj verdetajn
kampojn, arbojn vidas.
Tra l’ nebulo nun sin montras
jen la suno brile,
aŭdiĝas ja; birdetoj kantas ĉirpe trile.

Tre longe mi vagadis
sen hejmo en ĉifona vesto,
Kaj vane nur serĉadis por la paca nesto.
Ofte mi sen mono, manĝo,
nur kun zorgoj penis.
Kaj finfine post la laco mi ĉi tien venis.

Jam post tre longa tempo, nun
reprenas mi krajonon,
ĉar ial iel emas mi imiti birdajn tonojn.


ODOROJ

Strato estas plena
je odoroj de fumoj,
fumoj gasolenaj
de aŭtoj svarme zumaj,
elspiroj abomenaj,
ve, sufoke vivkonsumaj!
Jen, for for, subite,
tiun realon spite,
flugas la memor’
al alia odor’…
Ĝi ne estas parfumo,
nek estis aromo,
tiu neniel ŝatata
malagrabla odoro;
Tamen nun malsata
kaj soifa la koro
pasie ĝin sopiras,
avide ĝin deziras.
Volus forte mi ĝin flari,
ho, brutoj stalaj en mallumo,
fojno , streko kaj humo,
kaj ŝvita odoro de l’ homo!


Cigna Kanto

RAMPAS , LEKAS , MORDAS FLAM’

Rampas, lekas, mordas flam’,
sin trenas, turnas, levas fum’;
brulas, flagras, ardas jam
mistere io en mallum’.

Purpure, verde, flave, ruĝe
volve flamoj glutas ĉion;
plore, ĝeme, hurle, muĝe,
torde sin ellasas krion.

Baraktas, luktas jen furie
ho indignoj kaj malbenoj,
fumoj, flamoj agonie
kaj afliktoj kaj ĉagrenoj.

Brulas, brulas ĉio brulas,
sen la savo kiel infer’;
nur dolĉe larmoj nun sin rulas
plensufera sur la ter’.

Kaj sin levas al sublim’
kun ĝem’ kaj trem’ poema flam’
al nirvana ĉiel’ sen lim’
tra kaj trans malam’ kaj am’!


POSTSKRIBO
Se oni ankoraŭ ne scius la grandan laboron de senformaĵo….

Esperanto malfermis antaŭ la homoj eliri al la vivo plene homa.

La lingvon fari vere viva, estas nenio alia ol, nur kun koro uzi ĝin, pro sia grava neceso, ĝis la nepra plenumo.

Nun ties praktikanto je la konscio de nova homarano, paroli perfektan lingvon ĝue, tiam lia vivo mem jam estas bazita sur tute alia mondo.

Kaj la mondliteraturon konstrui per artefarita lingvo, estas unu el plej la signifoplenaj kreadoj ĉe esperantistoj.

La estonto scias pri tio, ke la Poemo Originale Esperanta, estos la valor-simbolo en venonta socio ―se ni homaro ne plu eraros…


Kie ja kuŝas de l’ vivo varola’ ?
ĉu sub la fatal’ ,
aŭ sur ideal’,
Ho, ne, neniel, sed en la dolor’!
tra la sufer’
kaj trans malesper’!

(El la Verda Parnaso : 1921-27)

la Redaktantoj

ENHAVO
1. Jen unu simpla vinkto
2. Mi ĝin prenas ŝtele
3. Rilatoj
4. Nebula lakta ĉirkaŭbrak’
5. Kara unu sola
6. Ne riproĉu foliojn
7. Kora frukto
8. Kanteto de abelo
9. Al piedetoj
10. Piedetoj de cigno
11. Sonĝo de infana okulo
12.Infaneto serĉas mamon
13. Etinfanĉjo krias
14. Serĉas kun avido
15. Du infanoj dormas pare
16. Ni balau, ni balau!
18. Leontodo
19. Al ruĝa floro
20. Floroj ĉi tie kaj tie
21. Granato
22. Matene
23. Renkonto
24. Pentoj
25. Larmo
26. Al semoj
27. Dankon
28. Ĉu permesus vi al mi
29. Ni havu nian mem-angulon
30. Al nia rondo ci alvenis
31. Ne servu nur la revon
32. Bone ludu cian rolon
33. Ĉu ci tion ja konscias?
34. Sen kial sen rezone
35. Malpaco gefrata
37. Skurĝas
38. Digno sola
39.Lulkanto
40. Lulkanto
41. Tro laca vi aspektas
42.Konsolletero
43. Frandaĵo
44. Ci faras ĉiam al mi bonon
45. Tiam tie
46. Mi sole en ĉambret’
47. Ne povis mi eldiri
49. Eldirinte “ ĉion bonan!”
50.Bonvojaĝon!
53. Kion faras ci, birdeto?
54. Neniel, neniel
55. Ho kiel granda estas tiu miro
56. Rekte rigarde en mian okulon
57. Ŝalma fajfo
58. Blovas vento
59. La fluon ni transiris
61. Trans la rivero Jordana
62. Jubilea Readmono
64.Ĉi tie ni kviete sidas
65. Pasiono
66. Suda vento
67. Idilio
68. Plu neniam reaperis
70. Vistario
72. Ĝi ne estas fortika
73. Perlamoto
75. Kanto de elefanta infano
79. Jen pasas, trapasas
80. Blindige suno brilas
81. Tra arbaro sen folio
83. Marto
84. Hortensio
85. Aŭtuno
86. Vintraj arboj
87. En ĝangalo
88. Ankoraŭ malsekaj
89. En nova loĝejo
90. Odoroj
91. Rampas, lekas, mordas flam’


Esperanto- Orginala-Poemaro
Idilio
(La dua Verda Parnaso)

Verko de Poeto I.U.: ITO’ -Saburo’
Redaktado: ABE - Kimi
Librofarado : TEZUKA -Toŝio
Eldonejo -Elfo: ĉe TEZUKA-T.
Higaŝi-oizumi-376, Nerima, TOKJO, Japanio
La 9-a tago de marto en 1972